08.03.2017
W świadomości osób niezorientowanych w przepisach antydopingowych panuje przekonanie, iż prawny system antydopingowy sprowadza się w zasadzie do Światowego Kodeksu Antydopingowego (World Anti-Doping Code) i jest to jakoby jedyny istotny w tej materii dokument. Takie stanowisko jest całkowicie błędne, dlatego w dzisiejszym wpisie postaram się przybliżyć funkcjonujące w polskim porządku prawnym akty regulujące tematykę zwalczania dopingu.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że w Polsce walkę z dopingiem normują zarówno regulacje międzynarodowe, jak i akty z poziomu ustawodawstwo krajowego. Zaczynając od aktów o zasięgu międzynarodowym wypadałoby w pierwszej kolejności wspomnieć o akcie chronologicznie najstarszym tj. Konwencji Antydopingowej Rady Europy sporządzonej 16 listopada 1989 roku, zaś ratyfikowanej przez Polskę w dniu 7 września 1990 roku. Podkreślenia wymaga, że akt ten nigdy nie miał ambicji szczegółowej regulacji aspektów związanych ze zwalczaniem dopingu, a jego prawdziwym celem było ustalenie zasad koordynacji wewnętrznych działań antydopingowych przez państwa oraz określenie ogólnych zasad współpracy międzynarodowej. Konwencja zdefiniowała dopingu w sporcie, a w celu jego zwalczania wprowadzono kilka środków jak np. odmowę zatwierdzenia rekordów świata lub rekordów lokalnych bez przedstawienia wiarygodnego negatywnego wyniku testów antydopingowych. Powyższa konwencja, chociaż dalej pozostaje w polskim porządku prawnym, to jednak jej znaczenie znacznie spadło.
O czym była już mowa powyżej chyba najbardziej znanym aktem regulującym tematykę walki z dopingiem jest Światowy Kodeks Antydopingowy przyjęty przez Światową Agencję Antydopingową (WADA) w dniu 5 marca 2003 roku. Z uwagi na fakt, że WADA powstała jako fundacja prawa szwajcarskiego z siedzibą w Lozannie (obecnie Montreal) z prawnego punktu widzenia wydany przez nią Kodeks sam w sobie nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego bezpośrednio i nie wiąże państw. Nie zmienia to jednak doniosłości Kodeksu jako aktu będącego kluczowym elementem tzw. Światowego Programu Zwalczania Dopingu, na który składają się dodatkowo międzynarodowe standardy oraz modele najlepszych praktyk. Od czasu jego przyjęcia Kodeks przeszedł dwie gruntowne nowelizacje. W obecnie obowiązującej wersji Kodeksu, która weszła w życie 1 stycznia 2015 r. uregulowano wszystkie istotne aspekty zwalczania dopingu, a w szczególności zdefiniowano doping oraz naruszenie przepisów antydopingowych, wprowadzono katalog kar i zasady ich wymierzania, uregulowano procedurę postępowań dyscyplinarnych, odwoławczych oraz pobieranie próbek do analizy.
Ostatnim aktem regulującym walkę z dopingiem na poziomie międzynarodowym jest ratyfikowana przez Polskę Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie z dnia 19 października 2005 r. (tzw. Konwencja UNESCO). Konwencja UNESCO była odpowiedzą na uchwalenie Kodeksu a jej pierwotnym założeniem było bezpośrednie inkorporowanie przepisów Kodeksu lub umieszczenie go jako załącznika do konwencji, jednakże takiego skutku nie osiągnięto. Tym niemniej w kluczowym dla Konwencji UNESCO art. 4 ust. 1 państwa, będące stronami konwencji zobowiązały się do przestrzegania zasad określonych w Światowym Kodeksie Antydopingowym jako podstawy działań antydopingowych. Przepis ten sprawił, że państwa-strony musiały podjąć aktywne działania w celu dostosowania ustawodawstwa krajowego do zasad wynikających z Kodeksu WADA. Załącznikami do Konwencji UNESCO są „Lista Zabronionych Substancji i Metod” oraz „Standardy Przyznawania Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych”.
Jeżeli chodzi polskie ustawodawstwo to kluczowym aktem będących podwaliną dla zwalczania dopingu w sporcie jest ustawa o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r., a w szczególności jej Rozdział 9. We wspomnianym rozdziale w trzech artykułach wprowadzono definicję dopingu w sporcie, określającą zachowania, które w danych okolicznościach należy uznać za doping oraz sytuacje, które nie zostały zakwalifikowane jako niedozwolone wspomaganie organizmu, tryb powoływania i kompetencje Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie (KdZDwS) oraz możliwość udzielenia przez Ministra Sportu i Turystyki dotacji celowej dla Instytutu Sportu w Warszawie. Ustawa w art. 50 ustawy wprowadzono ponadto typ czynu zabronionego polegający na stosowaniu podaniu substancji zabronionej lub stosowaniu metody zabronionej wobec małoletniego lub nieświadomego zawodnika. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że już wkrótce ma dojść do wodrębnienia tematyki dopingu z ustawy o sporcie i przyjęcie osobnej ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie.
W art. 44 ust. 5 pkt. 5 ustawy KdZDwS przyznano wyłączną kompetencję do ustanawiania reguł dyscyplinarnych dotyczących dopingu w sporcie. Konsekwencją przedmiotowej regulacji było wydanie przez KdZDwS Polskich Przepisów Antydopingowych będących wiernym odwzorowaniem Światowego Kodeksu Antydopingowego. PAA zastąpiły dotychczas obowiązujące Modelowe Reguły Antydopingowe.
Jak wynika z powyżej przedstawionej charakterystyki prawny system antydopingowy nie sprowadza się do jednego aktu tym niemniej nadal Światowy Kodeks Antydopingowy pozostaje najistotniejszą regulacją w walce z dopingiem, w szczególności z uwagi na fakt, że Polskie Przepisy Antydopingowe niemal słowo w słowo implementują jego przepisy do polskiego porządku prawnego.
Światowa Agencja Antydopingowa
Konwencja Antydopingowa Rady Europy
Polskie Przepisy Antydopingowe
Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
