22.02.2018
Aby wyjaśnić zakres pojęcia - sportu wyczynowego - należy poddać analizie wybrane orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), w których dokonano charakterystyki sportu wyczynowego. W dokumentach unijnych nie znajdziemy bowiem wprost ścisłej definicji tego pojęcia. W związku z tym, iż sport wyczynowy jest pojęciem opozycyjnym wobec sportu powszechnego, jest to ta sfera aktywności człowieka, która wiąże się przede wszystkim z gospodarczym sektorem sportu.
Sport wyczynowy jest formą działalności sportowej nakierowana na rywalizację, gdzie nadrzędnym celem jest osiągnięcie jak najlepszego wyniku na różnych szczeblach i poziomach rywalizacji. Dodatkowym wymogiem jest przestrzeganie określonych reguł współzawodnictwa oraz zorganizowanie w ramach systemu instytucjonalnego[1]. Znaczenie sportu uprawianego zawodowo wciąż wzrasta i przyczynia się tym samym do wzmacniania również społecznej roli sportu.[2] Podobnie więc, jak w przypadku sportu powszechnego, nie można jednoznacznie przesądzić o utożsamianiu sportu zawodowego wyłącznie z sektorem ekonomicznym. W związku z tym, że UE koncentruje się głównie na realizacji celów gospodarczych, ten sektor sportu stanowił w większości przypadków temat spraw poruszanych w orzeczeniach TSUE. W ramach sportu wyczynowego można dokonać dalszego podziału na sport profesjonalny (zawodowy) oraz sport amatorski. Dystynkcja ta została zgodnie potwierdzona przez instytucje unijne w dokumentach[3].
Podstawą dla odróżnienia sportowca zawodowego od sportowca amatora jest przesądzenie, czy zawodnik uprawia sport na podstawie umowy i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie, co wiąże się ze sportem profesjonalnym i odróżnia go od sportu amatorskiego, gdzie zawodnik nie otrzymuje wynagrodzenia. Punktem wyjścia dla rozważań na temat istoty sportu profesjonalnego jest fundamentalne orzeczenie w sprawie Walrave, w którym TSUE stwierdził, że „uprawianie sportu podlega prawu wspólnotowemu w zakresie w jakim stanowi on działalność gospodarczą”[4]. Z przywołanego orzeczenia jasno wynika, że działalność sportowa wchodzi w zakres kompetencji UE i podlega prawnym regulacjom, choćby działalność tego typu nie została bezpośrednio uwzględniona w Traktatach, tak długo i w takim zakresie, w jakim stanowi działalność gospodarczą. Termin działalność gospodarcza w prawie unijnym musi być rozumiany szeroko. Jest to nie tylko działalność prowadzona samodzielnie, czyli na własny rachunek, lecz również jest to działalność pracownika najemnego. Jest to zatem każda aktywność o charakterze gospodarczym, a więc aktywność polegająca na podejmowaniu czynności, które mają wymiar gospodarczy[5]. Orzecznictwo TSUE w sprawach związanych ze sportem daje liczne wskazówki co do interpretacji tego pojęcia na gruncie prawa unijnego. W orzeczeniu w sprawie Walrave[6] stwierdził, że jest to działalność mająca charakter odpłatnego świadczenia pracy lub świadczenia usług za wynagrodzeniem. W kolejnych wielokrotnie to powtarzał[7] i podkreślał, że termin działalność gospodarcza nie może być rozumiany wąsko, gdyż od tego zależy możliwość korzystania z podstawowych wolności gwarantowanych przez Traktaty. W sprawie Dona TSUE dokonał wyjaśnienia pojęcia sportu jako działalności ekonomicznej, który to odnosi się do sportowców zawodowych i półzawodowców, którzy świadczą usługi odpłatnie lub wykonują działalność zarobkową.[8]Należy więc zauważyć, że działalność gospodarcza związana ze sportem obejmuje różne rodzaje aktywności. Przede wszystkim może polegać na uprawianiu sportu, które może odbywać się w ramach odpłatnego świadczenia pracy, świadczenia usług za wynagrodzeniem lub prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Sport profesjonalny jest więc działalnością sportową, która stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu prawa unijnego, co ma miejsce w przypadku działalności wykonywanej przez zawodowców lub półzawodowców. Konsekwencją tego stwierdzenia jest możliwość ingerencji w sferę sportu organów unijnych, gdyż zostaje on w tej sytuacji szczególnie objęty zakresem zastosowania art. 45 TFUE lub art. 56 TFUE. W związku z tym, że nieodłącznym elementem związanym z działalnością gospodarczą jest konkurencja, do działalności sportowej będą miały zastosowanie również reguły prawa konkurencji.
Sport amatorski, który również wchodzi w zakres pojęcia sportu wyczynowego, przedstawia z założenia swoiste odmienności różniące go od sportu profesjonalnego. Nie istnieje ogólna definicja pojęcia sportu amatorskiego. W związku z tym na poziomie UE w zakres tego pojęcia wejdą wszystkie działania które nie są sportem profesjonalnym, lecz które wchodzą w zakres pojęcia sportu wyczynowego. Można więc wyprowadzić wniosek, iż sport amatorski to działalność, która nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu prawa unijnego. Dystynkcja ta nie znajduje jednak odzwierciedlenia w praktyce, gdyż sport amatorski pozostaje w ścisłej relacji ze sportem profesjonalnym, m.in. z uwagi na fakt, że niemal w każdej dyscyplinie sportu mamy wertykalne połączenie obu tych wymiarów, a we współczesnym współzawodnictwie zawody przeprowadzane są w większości przypadków w formie open. W związku z tym, iż wyraźny rozdział między sportem amatorskim a sportem profesjonalnym jest w praktyce niemożliwy, nasuwają się również trudności związane z zastosowaniem przepisów dotyczących swobody przemieszczania się do sportu amatorskiego. Przywołując stanowisko TSUE, który zakwalifikował sport stanowiący działalność gospodarczą jako podlegający prawu unijnemu, uprawnionym wydaje się wysunąć wniosek, iż sport amatorski, który z założenia nie jest związany z działalnością ekonomiczną nie wchodzi w zakres zastosowania prawa UE. W dyskusji pojawiają się jednak stanowiska, które wyrażają odmienne podejście do tej kwestii[9].
Wydaje się rozsądnym zakwalifikowanie sportu amatorskiego również jako wchodzącego w zakres prawa unijnego, gdyż sport amatorski rozwija się dynamicznie i tym samym stymuluje działalność gospodarczą. Podobnie uznała również KE, która stwierdziła, że zgodnie z łączną wykładnią art. 18, 21 i 165 TFUE, przepisy dotyczącego swobodnego przepływu odnoszą się także do sportu amatorskiego[10]. Również w opinii do sprawy Deliege[11] rzecznik generalny AG Cosmas stwierdził, że sam fakt zakwalifikowania danej działalności sportowej jako amatorskiej nie wyłącza automatycznie danej działalności spod zakresu obowiązywania przepisów unijnych dotyczących działalności gospodarczej[12]. Wydaje się więc, iż jednoznaczne stanowisko w tej sprawie nie jest możliwe do wyrażenia, a okoliczność uznania czy sport amatorski znajduje się w zakresie zastosowania prawa unijnego należy rozpatrywać poprzez każdorazową analizę okoliczności konkretnego przypadku.
[1] R. Kopczyk, op cit, s. 38.
[2] Biała Księga na temat sportu, COM 2007/391, s.3.
[3] Zob. m.in. Biała Księga na temat sportu, Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 18.01.2011r. Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu, KOM (2011).
[4] Walrave, Sprawa 36/74, ECLI:EU:C:1974:140, pkt 4.
[5] B. Rischka-Słowik, Konstytucja sportu…, s. 139-140.
[6] Sprawa 36-74 Walrave, ECLI:EU:C:1974:140, pkt 5.
[7] Ust. 12 sprawa 13-76 Dona ECLI:EU:C:1976:115 , ust. 43 sprawa C-176/96 Lehtonen ECLI:EU:C:2000:201, ust. 23 sprawa C-519/04 Meca-Medina ECLI:EU:C:2006:492 .
[8] Sprawa 13-76 Dona ECLI:EU:C:1976:115, pkt 12-13.
[9]R. Kopczyk, op cit, s. 45.
[10] Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu z dnia 18.01.2011r. , KOM (2011) 12.
[11] Sprawa Deliege, sprawy połączone C-51/96 oraz C-191/97, ECLI:EU:C:2000:199.
[12] Opinion of Mr Advocate General Cosmas delivered on 18 March 1999. - Christelle Deliège v Ligue francophone de judo et disciplines associées ASBL, Ligue belge de judo ASBL, Union européenne de judo (C-51/96) and François Pacquée (C-191/97), pkt 26.
19.04.2024
02.04.2024
15.03.2024
28.02.2024
14.02.2024
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
