O problemie podwójnego uprawnienia do gry w rozgrywkach piłkarskich

Nieco w cieniu zbliżającego się Mundialu powoli dobiegają końca rozgrywki piłkarskie w niższych klasach rozgrywkowych w Polsce. Niewykluczone jednak, że część z ostatecznych rozstrzygnięć zapadnie nie na boiskach, lecz podczas posiedzeń komisji ds. rozgrywek lub komisji dyscyplinarnych. A wszystko przez podwójne uprawnienie do gry w różnych federacjach krajowych.

Na problem ten zwrócił uwagę Andrzej Padewski, Prezes Zarządu Dolnośląskiego Związku Piłki Nożnej, który za pośrednictwem mediów społecznościowych poinformował, że Okręgowy Związek Piłki Nożnej w Jeleniej Górze wszczął postępowanie dyscyplinarne przeciwko zawodnikom występującym jednocześnie w klubach niemieckich i polskich. W komunikacie wskazano również na możliwość weryfikacji zawodów jako walkower na niekorzyść drużyn, w których brali udział wyżej wskazani zawodnicy. Samym graczom również grożą kary dyscyplinarne.

W dzisiejszym tekście chciałbym omówić, jakie przepisy zostały prawdopodobnie naruszone w związku z podwójnym uprawnieniem zawodników do gry. Wskażę również możliwe sankcje regulaminowe i dyscyplinarne, które grożą klubom oraz zawodnikom

1 . Jakie przepisy zostały naruszone?

Jeżeli rzeczywiście potwierdzą się doniesienia o jednoczesnym braniu udziału zawodników w rozgrywkach organizowanych przez polską i niemiecką federację piłkarską należy wskazać, że doszło do naruszenia szeregu przepisów, począwszy od Regulaminu Rozgrywek DZPN na sezon 2017/2018 (dalej: Regulamin DZPN), poprzez uchwałę nr VIII/124 z dnia 14 lipca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej (dalej: Uchwała ws. Statusu zawodników), kończąc na Regulaminie FIFA w sprawie Statusu i Transferu Zawodników (dalej: Regulamin FIFA).

Podstawowa zasada, wymieniona we wszystkich wskazanych wyżej aktach jest następująca: zawodnik może być potwierdzony i uprawniony do gry jednocześnie tylko w jednym klubie piłki nożnej 11-osobowej (par. 12 ust. 22 Regulaminu DZPN, par. 21 ust. 1 uchwały ws. Statusu zawodników, art. 5 ust. 2 Regulaminu FIFA). Dodatkowo, rejestracja zawodnika w innej krajowej federacji piłkarskiej uzależniona jest od wydania tzw. Certyfikatu Międzynarodowego Transferu (ITC) zgodnie z procedurą określoną w załączniku do Regulaminu FIFA, która ma również zastosowanie do zawodników o statusie amatora (art. 4 załącznika). W skrócie proces ten można opisać w następujący sposób:

1. Nowy klub zawodnika składa wniosek do właściwej dla siebie federacji krajowej o rejestrację zawodnika;

2. Po  otrzymaniu  wniosku, o którym mowa w pkt 1 federacja krajowa właściwa dla nowego klubu zawodnika  niezwłocznie  zwraca  się  do  federacji krajowej właściwej dla poprzedniego klubu  z wnioskiem o wydanie ITC dla zawodnika;

3. W ciągu siedmiu dni od daty otrzymania wniosku o ITC federacja krajowa właściwa dla poprzedniego klubu powinna wydać ITC federacji krajowej właściwej dla nowego klubu. W przypadku braku odpowiedzi na wniosek o wydanie ITC w ciągu trzydziestu dni, federacja krajowa właściwa dla nowego klubu tymczasowo rejestruje zawodnika o statusie amatora w nowym klubie  Rejestracja ta może zyskać trwały charakter po upływie roku od złożenia wniosku o ITC, o którym mowa w pkt 2.

W omawianej sprawie wymaga wyjaśnienia kwestia, czy podczas rejestrowania zawodników do zagranicznych klubów została zachowana procedura z wyżej wskazanych przepisów FIFA, do których odsyłają również przepisy PZPN (par. 31 Uchwały ws. Statusu zawodników).

Nie można również wykluczyć, że zawodnicy zwrócili się do poszczególnych klubów z różnych federacji krajowych, oświadczając, ze nie są zarejestrowani w żadnym innym klubie, w związku z czym zastosowania nie znalazła wskazana wcześniej procedura rejestracyjna. W tym momencie należy zastanowić się, czy takim graczom nie wystawiono dwukrotnie paszportu zawodnika w rozumieniu art. 7 Regulaminu FIFA.

Art. 7. Rejestrujący Związek zobowiązany jest wydać klubowi, w którym zawodnik jest zarejestrowany, paszport zawodnika zawierający stosowne szczegółowe informacje o zawodniku. Paszport zawodnika wskazuje klub(y), w których zawodnik był zarejestrowany od Sezonu, w ciągu którego ukończył 12 rok życia. Jeżeli 12 urodziny przypadają pomiędzy Sezonami, w paszporcie znajdzie się informacja o klubie, w którym był zarejestrowany w Sezonie następującym po takich urodzinach.

Jednoczesny udział w dwóch 11-osobowych rozgrywkach piłkarskich w ramach struktur różnych federacji krajowych stanowi oczywiście również naruszenie przepisów PZPN dotyczących zgłaszania i potwierdzania zawodników.

§ 16 Uchwały ws. Statusu zawodników

1.Zgłaszanie i potwierdzanie zawodników do klubu może nastąpić jedynie w przypadku spełnienia przez zawodnika następujących warunków:

a) nie jest zgłoszony lub potwierdzony do innego klubu lub jest zwolniony z poprzedniego, z wyjątkiem sytuacji określonej w § 24;

b) uzyska pisemną zgodę rodziców lub prawnych opiekunów w przypadku, gdy nie ukończył 18 roku życia;

c)zostanie zarejestrowany w systemie Extranet na podstawie właściwie wypełnionego formularza zgłoszeniowego.

3. Wymagane dokumenty klub przekazuje do właściwego związku piłki nożnej celem potwierdzenia, na zasadach określonych przez ten Związek

4. Klub ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowość danych podanych w złożonych dokumentach,

Szczególną uwagę należy zwrócić na ust. 4 przyznający pełną odpowiedzialność klubowi za oświadczenia zawodników dotyczących zgłoszenia lub potwierdzenia w innym klubie piłkarskim.

Analogicznie przedstawiają się przepisy PZPN dotyczące uprawniania zawodników do gry.

§ 30 Uchwały ws. Statusu zawodników

1 . Szczegółowe zasady uprawniania zawodników do gry określa organ prowadzący rozgrywki. W szczególności ustala formę i sposób przekazania dokumentów niezbędnych do dokonania uprawnienia zawodników do gry. 2 . Klub ponosi pełną odpowiedzialność za prawdziwość danych personalnych i sportowych zawartych w wystąpieniu o uprawnienie. 3 . Organ prowadzący dane rozgrywki obowiązany jest uprawnić zawodnika niezwłocznie, nie później jednak niż w okresie 10 dni od daty otrzymania wystąpienia klubu.

4 . Organ prowadzący rozgrywki może podjąć decyzję o zawieszeniu bądź cofnięciu uprawnienia zawodnika do gry, w sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości w dokumentach, na podstawie których dokonano uprawnienia do gry.

5 . Uprawnienie do gry zawodnika pozyskanego z klubu zagranicznego, może nastąpić po przekazaniu organowi prowadzącemu rozgrywki ITC.

6 . W przypadku, gdy polski klub pozyskujący wystąpił za pośrednictwem PZPN do właściwej federacji o wydanie ITC, potwierdzenie zawodnika do klubu może mieć charakter warunkowy i nie upoważnia do uprawnienia zawodnika do czasu wydania ITC przez właściwą federację lub na skutek decyzji FIFA.

2. Konsekwencje

Niezależnie od przyczyny wystąpienia naruszeń przepisów organizacyjnych należy zastanowić się, z jakimi konsekwencjami mogą liczyć się zarówno zawodnicy jak i kluby, w których barwach występowali gracze.

W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe jest zweryfikowanie zawodów jako walkower na podstawie Regulaminu Rozgrywek DZPN? W tym momencie należy zwrócić uwagę na par. 34 ust. 1 lit. h Regulaminu, zgodnie z którym zawody zostają zweryfikowane na niekorzyść drużyny, w  której  brał  udział  zawodnik  nieuprawniony  do  gry  w  systemie  Extranet  lub  potwierdzony, uprawniony na podstawie przedłożonych przez klub niewiarygodnych dokumentów. O ile przesłanka braku uprawnienia do gry w systemie Extranet nie będzie miała raczej zastosowania, można się jednak zastanowić, czy uprawnienie do gry nastąpiło na skutek niewiarygodnych dokumentów przedłożonych przez klub, który –zgodnie z przywołanymi wcześniej przepisami -  ponosi pełną odpowiedzialność za prawdziwość danych personalnych i sportowych zawartych w wystąpieniu o uprawnienie. W przypadku uznania, ze również ta przesłanka nie ma zastosowania w omawianej sytuacji, przepisy par. 34 Regulaminu Rozgrywek DZPN nie dają wprost możliwości weryfikacji zawodów jako walkower.

Niezależnie od sankcji określonych w przepisach DZPN zastosowanie znaleźć mogą również przepisy Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN, zgodnie z odesłaniem zawartym w par. 39 ust. 26 Regulaminu Rozgrywek DZPN:

§ 39 Regulaminu rozgrywek DZPN

26 . Za przewinienia i wykroczenia zawodników, działaczy i klubów stosuje się także rygory zawarte w Regulaminie Dyscyplinarnym PZPN.

W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na przepis art. 103 Regulaminu dyscyplinarnego PZPN:

Art. 103 Regulaminu dyscyplinarnego PZPN

Za   wystawienie   do   gry   zawodnika   nieuprawnionego,   zawieszonego   w   prawach   lub odbywającego karę dyskwalifikacji albo zawodnika pod  obcym nazwiskiem, wymierza się  karę:

1)klubom:

a)kara pieniężna,

b)kwalifikacja zawodów jako walkower,

c)zawieszenie lub pozbawienie licencji,  

2)zawodnikom:

a)nagana,

b)kara pieniężna,

c)dyskwalifikacja czasowa w wymiarze  od 1 do 6 miesięcy, 

3)innym osobom odpowiedzialnym:

a)nagana,

b)kara pieniężna,

c)dyskwalifikacja od 1 miesiąca do 1 roku,

Przepis ten nie znajdzie zastosowania, jeżeli zawodnicy zostali uprawnieni do gry przez polskie kluby, choć nastąpiło to z naruszeniem przepisów organizacyjnych.

Art. 109 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN

Za  naruszenie  przepisów  związanych  ze  zmianą  barw  klubowych,  w  szczególności  za  podpisanie w sposób sprzeczny z prawem umów transferowych pomiędzy klubami, wymierza

się następujące kary:

1) klubom:  

a) kara pieniężna od 3000 zł,

b) zakaz dokonywania transferów do klubu,

c) zawieszenie lub pozbawienie licencji,

d) przeniesienie drużyny do niższej klasy rozgrywkowej,

e) wykluczenie z PZPN,

2) zawodnikom : 

a) upomnienie,

b) nagana,

c) kara pieniężna od 1000 zł do 15000 zł, a w przypadku zawodników Ekstraklasy do 50.000 zł,

d) dyskwalifikacja w wymiarze nie niższym niż 3 miesiące,

e) anulowanie potwierdzenia lub uprawnienia do gry.

3) działaczom:  

a) kara pieniężna w wysokości od 1000 zł do 15000 zł,

b) dyskwalifikacja od 3 miesięcy,

c) zakaz udziału we wszelkiej działalności związanej z piłką nożną

Omawiany wyżej przepis dotyczy nieprawidłowości związanych ze zmianą barw klubowych. Zgodnie z § 17 ust. 1 Uchwały ws. Statusu zawodników zmiana przynależności klubowej gracza następuje w momencie potwierdzenia go do klubu pozyskującego przez właściwy związek piłki nożnej w systemie Extranet. Podstawy dokonania zmiany przynależności klubowej zawodników zostały określone w § 22 ust. 1 Uchwały ws. Statusu zawodników. Są nimi:

1)  Umowa zawarta między zainteresowanymi klubami;

2) Oświadczenie klubu odstępującego o wygaśnięciu kontraktu lub deklaracji amatora;

3) Decyzja podjęta przez organ prowadzący rozgrywki danego związku piłki nożnej.

Należy przypomnieć, że w przypadku potwierdzenia zawodnika do systemu Extranet pomimo reprezentowania barw innego klubu w innej federacji krajowej, doszło do nieprawidłowości związanych ze zmianą barw klubowych.

Ostatnim z przepisów, na który chciałbym zwrócić uwagę jest art. 110 Regulaminu dyscyplinarnego PZPN:

Art. 110 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN

Inne rażące naruszenie przepisów prawa związkowego lub norm etyczno – moralnych, obowiązujących w piłce nożnej.

§ 1 . Za niewykonanie, niedopełnienie lub niedbałe wykonanie obowiązków określonych w Statucie Polskiego Związku Piłki Nożnej, uchwałach, decyzjach lub wytycznych organów Polskiego Związku Piłki Nożnej, ligi zawodowej lub innych podmiotów, pozostających w strukturach  Polskiego  Związku  Piłki  Nożnej,  naruszenie  norm  moralno – etycznych obowiązujących w  piłce  nożnej    a  także  niewykonanie,  niedopełnienie  lub  niedbałe wykonanie rozstrzygnięć organów administracji publicznej, dotyczących sportu piłki nożnej, wymierza się kary:

1) klubom:

a) karę pieniężną, nie niższą niż 5.000 zł,

b) zawieszenie lub pozbawienie licencji,

c) wykluczenie z PZPN,

2)  zawodnikom,  trenerom,  instruktorom,  menedżerom  piłkarskim,  członkom  sztabu medycznego,  licencjonowanym  organizatorom  imprez  piłkarskich,  sędziom,  delegatom  i  obserwatorom oraz działaczom piłkarskim:

a) karę pieniężną nie niższą niż 1.000 zł,

b) dyskwalifikacji,

c) zawieszenie lub pozbawienie licencji,

d) wykluczenie z PZPN.

§ 2 . Karom za przewinienie,  wskazane  w  §  1  podlegają  podmioty  tylko  wtedy,  gdy naruszenie jest rażące i nie jest możliwe przypisanie odpowiedzialności na podstawie innego przepisu, opisującego naruszenie, zabronione pod groźbą kary dyscyplinarnej.

Warto zwrócić uwagę na par. 2 omawianego przepisu, który znajdzie zastosowanie jedynie w przypadku, gdy łącznie zostaną spełnioną dwie przesłanki:

1. Naruszenie przepisów prawa związkowego lub norm etyczno-moralnych jest rażące.

2. Nie można przypisać odpowiedzialności na podstawie innego przepisu.

Przepis ten stosowany jest zatem w wyjątkowych przypadkach, choć nie można wykluczyć, że znajdzie zastosowanie właśnie w omawianej sprawie, jeżeli postępowania wyjaśniające potwierdzi naruszenie przepisów przez zainteresowane kluby i zawodników.

Uwagę zwraca złożoność problematyki związanej z jednoczesnym reprezentowaniem dwóch klubów piłkarskich w ramach struktur różnych federacji krajowych. Niezależnie od regulacji FIFA i PZPN pod uwagę trzeba wziąć również normy DZPN z uwagi na fakt, że to ten związek w ostatnim czasie zauważył problem związany z łamaniem podstawowych reguł organizowanych zawodów. Nie można jednak wykluczyć, że praktyka ta ma również miejsce w innych przygranicznych rejonach Polski. W tym momencie trudno nawet powiedzieć, jakie skutki dla ostatecznych tabel rozgrywek będą mieć czynności podjęte przez właściwe komisje związkowe, w szczególności mając na uwadze czas pozostały do rozstrzygnięcia rozgrywek jak i konieczność ustalenia terminarza rozgrywek na kolejny sezon.