24.03.2015
Tradycją powoli stają się poniedziałkowe komunikaty klubów Ekstraklasy, informujące o rozwiązaniu stosunków prawnych z dotychczasowymi szkoleniowcami. W związku z tym w dzisiejszym artykule chciałbym poddać analizie przepisy prawa powszechnie obowiązującego w kontekście możliwości wprowadzenia klauzul antykonkurencyjnych w klubach sportowych.
Dwa tygodnie temu funkcję szkoleniowca Wisły Kraków przestał pełnić Franciszek Smuda. W ubiegłym tygodniu jego los podzielił Ángel Pérez García, dotychczasowy opiekun Piasta Gliwice, zaś wczoraj GKS Bełchatów za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej poinformował o zakończeniu pełnienia funkcji trenera przez Kamila Kieresia. Jako jego następcę wskazuje się m.in. Dariusza Wdowczyka, który do 21 października 2014 r. pełnił funkcję szkoleniowca Pogoni Szczecin.
Powracamy znów do dyskusji, czy trener świadczący usługi dla jednego klubu występującego w danych rozgrywkach ligowych, powinien mieć prawną możliwość „objęcia sterów” innego zespołu w tym samym sezonie w razie wcześniejszego rozwiązania stosunku prawnego z dotychczasowym pracodawcą. W mediach wiele miejsca poświęcono etycznym aspektom powyższej praktyki, a Polski Związek Piłki Nożnej zaczął pracę nad zmianami w przepisach wewnętrznych regulujących status trenerów. Jak do omawianego zagadnienia mają się przepisy powszechnie obowiązujące? Czy – niezależnie od regulacji federacji sportowych – kluby mają możliwość zabezpieczenia się przed działalnością konkurencyjną swoich pracowników?
Na wstępie należy zaznaczyć, że trenerzy a także inni członkowie sztabu szkoleniowego i medycznego nawiązują z klubem relację prawną na podstawie umowy o pracę bądź umowy cywilnoprawnej, tzw. umowy o świadczenie usług. Analizując problematykę działalności konkurencyjnej należy rozróżnić kwestię działalności konkurencyjnej podczas obowiązywania stosunku prawnego a także po jego ustaniu.
Podstawowym przepisem mającym zastosowanie w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę jest art. 1011 § 1 k.p., który stanowi, że w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Użycie zwrotu „w odrębnej umowie” sugeruje, że zakaz podejmowania działalności konkurencyjnej podczas obowiązywania stosunku pracy nie wynika z mocy prawa, lecz uzależniony jest od podpisania odrębnej umowy przez zainteresowane strony. W literaturze i orzecznictwie jako podstawę istnienia powyższego zakazu wskazuje się jednak art. 100 § 2 pkt 4 k.p., który stanowi, że do obowiązków pracownika należy dbanie o dobro zakładu pracy, ochrona jego mienia oraz zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Prowadzenie działalności konkurencyjnej względem własnego pracodawcy uznaje się zatem jako naruszenie pracowniczego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy, zaś „odrębna umowa”, o której mowa w art. 1011 § 1 k.p. stanowi jedynie konkretyzację postanowień powyższego obowiązku.
Zagadnienie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy została uregulowana w art. 1012 k.p., który umożliwia zawarcie umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Nie ulega wątpliwości, że za osobę taką można uznać trenera, który posiada wiedzę o stosowanych schematach taktycznych drużyny, a także polityce transferowej klubu. Należy podkreślić, że klub może zawrzeć z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji nawet wówczas, gdy jedynie przewiduje, że uzyska on szczególnie ważne dla niego informacje. Kluczowe jest zatem subiektywne przekonanie pracodawcy o możliwości pozyskania przez pracownika stosownych informacji. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, które nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.
O ile sytuacja prawna trenerów i innych członków sztabu klubu zatrudnionych na podstawie umowy o pracę jest szczegółowo uregulowana w kodeksie pracy, o tyle inaczej przedstawia się sytuacja osób świadczących swoje usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej. Podstawą ich zatrudnienia jest bowiem umowa o świadczenie usług, do której na podstawie art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu. Nie zawierają one zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec zleceniodawcy, jednak strony mogą umieścić w umowie klauzulę antykonkurencyjną w związku z zasadą swobody umowy wskazaną w art. 3531 k.c.. Prawną dopuszczalność ustanowienia postanowień antykonkurencyjnych w umowie cywilnoprawnej potwierdził również Sąd Najwyższy, który w wyroku z 11 września 2003 roku (III CKN 579/01) wskazał, że owe postanowienia nie stanowią naruszenia zasady swobody zawierania umów poprzez zastosowanie analogii do odpowiednich przepisów prawa pracy. W praktyce oznacza to, że również kluby zatrudniające trenerów na podstawie umowy cywilnoprawnej mają możliwość zabezpieczenia swoich interesów poprzez umieszczenie zapisów uniemożliwiających im zatrudnienie w charakterze szkoleniowca w przypadku rozwiązania stosunku prawnego.
Mając na uwadze powyższe należy uznać, że przepisy prawa powszechnie obowiązującego dają możliwość ograniczenia działalności konkurencyjnej prowadzonej przez osoby zatrudnione przez kluby sportowe. Podczas umieszczania klauzul antykonkurencyjnych należy jednakże uwzględnić obowiązujące przepisy właściwych federacji sportowych a także zasady współżycia społecznego. Zbyt długi okres zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej może zostać bowiem uznany za nadużycie swojego uprawnienia, co skutkować będzie brakiem możliwości skorzystania z ochrony prawnej.
Organizacje sportowe
24.06.2020
Organizacje sportowe
16.06.2020
Legislacja
20.04.2020
26.04.2024
19.04.2024
02.04.2024
15.03.2024
28.02.2024
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
