19.06.2015
Jak słusznie wskazano w jednym z komentarzy artykułu pt. Konstrukcja umowy o świadczeniu usług przez trenera personalnego, określając status prawny trenera personalnego należy mieć na uwadze relacje prawne łączące go z zatrudniającym go klubem. Zdając sobie sprawę ze złożoności zagadnienia, chciałbym w dzisiejszym tekście przedstawić problematykę kwalifikacji prawnej umowy trenerskiej oraz wprowadzanych coraz częściej zakazów konkurencji nakładanych na trenerów Do kancelarii zgłaszają się trenerzy, którym kluby zaoferowały zatrudnienie w oparciu o umowę o dzieło. Celem takiej konstrukcji jest naturalnie korzystniejsza kwalifikacja prawna w zakresie przepisów ubezpieczeniowych. Sugeruję jednak, by podchodzić z ostrożnością do takich ofert. W zdecydowanej większości przypadków stosunek prawny łączący trenerów z klubami powinien zostać oparty na zasadzie umowy starannego działania, a nie rezultatu. Zagadnienie to było analizowane m.in. przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie, który w 23 stycznia 2014 r. (Sygn. akt III AUa 617/13) orzekł w sprawie trenera personalnego sportu wioślarskiego zatrudnionego w celu przygotowania zespołu do udziału w określonych zawodach. W wyroku sąd zwrócił uwagę, że w przypadku przeprowadzenia cyklu treningów nie występuje żaden rezultat ucieleśniony w jakiejkolwiek postaci. Jest to wyłącznie działanie wykonawcy umowy, który stosownie do przekazanej wiedzy, ma ją przekazać wskazanej grupie odbiorców. Poziom wiedzy uczestników po takich treningach nie może być utożsamiany z wymaganym rezultatem. Sąd przychylił się również do stanowiska Sądu Okręgowego w Szczecinie z wyroku z 23 kwietnia 2013 r. (sygn. akt VII U 2805/12), w którym sąd stwierdził, ze rezultat w postaci samego uczestniczenia w zawodach sportowych nie jest rezultatem obiektywnie osiągalnym i pewnym, w całości uzależnionym od starań trenera. Nie może on bowiem zobowiązać się do tego, że jego zawodnicy wystartują w imprezie sportowej, podobnie jak nie może zobowiązać się do tego, że osiągną określony rezultat. W związku z powyższym umowa trenera została zakwalifikowana jako umowa o świadczenie usług trenerskich, do której w związku z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu. Powyższe rozważania sądów należy mieć na uwadze w trakcie podpisywania swojej umowy trenerskiej. Kolejnym zagadnieniem, na które chciałbym zwrócić uwagę jest zakaz konkurencji, coraz częściej stosowany w działalności sportowo-rekreacyjnej. Kluby nawiązując relacje prawne z trenerami zabezpieczają się w ten sposób przed poniesieniem szkody w razie podjęcia działalności konkurencyjnej przez trenerów. Jaką treść mogą mieć klauzule antykonkurencyjne? W ramach takich postanowień trener może zobowiązać się m.in. do: -niepodejmowania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia lub innego stosunku prawnego, w podmiotach konkurencyjnych dla klubu; -niepodejmowania lub nieprowadzenia działalności gospodarczej na własny lub cudzy rachunek, jeśli byłaby ona konkurencyjna dla klubu; - nieudzielania informacji podmiotom konkurencyjnym o rynkach zbytu, stałych dostawcach, stosowanych marżach, personelu, sytuacji ekonomicznej i prawnej klubu; - niewystępowania w charakterze agenta, pełnomocnika, prokurenta lub innego rodzaju przedstawiciela podmiotów prowadzącego działalność konkurencyjną w stosunku do klubu; - niewykonywania doradztwa na rzecz podmiotu konkurencyjnego. Są to oczywiście jedynie nieliczne z postanowień umieszczanych w klauzulach, które potrafią sobie liczyć nawet kilka stron. Stopień szczegółowości jest uzależniony od wielu czynników, takich jak polityka klubu, stopień wzajemnego zaufania a także rynku, na którym działa trener. O ile istnienie zakazu konkurencji w stosunku pracowniczym nie budzi wątpliwości, bardziej złożona jest kwestia określenia powyższego ograniczenia w przypadku świadczenia usług w ramach umowy cywilnoprawnej. Z uwagi na brak regulacji tej kwestii przez przepisy kodeksu cywilnego, należy powołać się na dorobek judykatury. Pierwszą hipotetyczną sytuacją jest wprowadzenie zakazu konkurencji w czasie trwania umowy z klubem. Sąd Najwyższy dopuścił taką możliwość w wyroku z dnia 11 września 2003 r. (III CKN 579/01) wskazując, ze jeśli klauzula w zakresie konkurencji w okresie trwania umowy dopuszczalna jest w ramach stosunku pracy, to nie można przyjąć, że wprowadzenie przez strony takiej klauzuli w umowie zlecenia sprzeciwia się ustawie, zasadom współżycia społecznego lub naturze stosunku zlecenia. Sąd w omawianym wyroku krytycznie wypowiedział się natomiast co do wprowadzenia nieodpłatnej klauzuli antykonkurencyjnej dotyczącej działalności po ustaniu stosunku prawnego z dotychczasowym zleceniodawcą. W uzasadnieniu wskazano, że nie można uznać, aby zgodne było z zasadami współżycia społecznego zobowiązanie zleceniobiorcy do niepodejmowania działalności konkurencyjnej przez trzy lata po ustaniu umowy, bez jakiegokolwiek ekwiwalentu. Należy odwołać się do art. 1012 k.p., w którym przewidziano możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jednakże za zapłatą odszkodowania.
Stanowiska sądu nie można w żadnym wypadku utożsamiać z całkowitym zakazem wprowadzenia zakazu konkurencji po ustaniu dotychczasowego stosunku prawnego. Na potwierdzenie tej tezy chciałbym przytoczyć fragment wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r. (V CSK 30/13), który dotyczył legalności wprowadzenia klauzuli konkurencyjnej obowiązującej w trakcie roku po rozwiązaniu umowy: Zauważyć należy, że obie strony były przedsiębiorcami, w granicach przysługującej im kompetencji indywidualnie ukształtowały rozkład praw i obowiązków, dostosowując go i zmieniając w trakcie realizacji umowy. Klauzula konkurencyjna bez ekwiwalentu, przy zastrzeżeniu kary umownej za jej naruszenie, mimo braku symetrii nie traci sensu gospodarczego i mieści się w granicach lojalności kontraktowej. Na decyzję sądy wpłynęły takie czynniki jak: status przedsiębiorcy obu stron a także relatywnie krótki okres zakazu konkurencji.
Przenosząc powyższe rozważania na obszar świadczenia usług trenerskich należy stwierdzić, że o ile możliwość wprowadzenia klauzuli konkurencyjnej w trakcie trwania stosunku prawnego nie budzi żadnych wątpliwości, o tyle dodanie analogicznego postanowienia dotyczącego działalności po rozwiązaniu umowy uzależnione jest od wielu czynników. Poza przedstawionymi wyżej uwarunkowaniami takimi jak status przedsiębiorcy oraz długość obowiązywania klauzuli należy bowiem mieć na uwadze przede wszystkim rynek sportowy, na którym swe usługi świadczy trener, co warunkuje stopień zagrożenia poniesienia szkody przez klub w ramach podjęcia działalności konkurencyjnej przez trenera. W dzisiejszym tekście chciałem omówić dwa najbardziej problematyczne w mojej ocenie zagadnienia dotyczące relacji szeroko pojętych klubów sportowych i trenerów. W razie dalszych wątpliwości prosimy o dalszy kontakt. Spróbujemy udzielić odpowiedzi na nurtujące Państwa pytania.
Organizacje sportowe
24.06.2020
Organizacje sportowe
16.06.2020
Legislacja
20.04.2020
07.08.2023
20.06.2023
02.06.2023
30.05.2023
02.05.2023
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
