07.11.2018
22 października 2018 roku w Europejskim Trybunale Praw Człowieka zapadł wyrok, który może być istotny dla środowisk kibicowskich oraz wszelkich podmiotów z nimi związanych, czyli przede wszystkim czołowych klubów polskiej ligi i organizatorów rozgrywek, tj. Ekstraklasy S.A., PZPN, wojewódzkich ZPN.
Sprawa dotyczyła aresztowań trzech duńskich kibiców (nazywanych dalej „skarżącymi”, gdyż to na podstawie ich skargi sprawa trafiła pod jurysdykcję Trybunału) w dniu 10 października 2009 r. na ponad siedem godzin, podczas ich pobytu w Kopenhadze celem obejrzenia meczu piłki nożnej między reprezentacją Danii a reprezentacją Szwecji. Władze zatrzymały skarżących, aby zapobiec potencjalnym wybrykom chuligańskim. Ci bezskutecznie ubiegali się o odszkodowanie przed sądami duńskimi na podstawie bezprawnego pozbawienia ich wolności na czas dłuższy, niż pozwalało na to duńskie prawo.
Stan faktyczny
W dniu 10 października 2009 r. skarżący przebywali w Kopenhadze, aby obejrzeć mecz piłki nożnej między Danią a Szwecją. Duńska policja zdawała sobie sprawę, że grupy chuliganów z obu krajów podróżują w celu podejmowania walk między ze sobą. W związku z tym planowano aresztować i ukarać inicjatorów walk, jeśli miały miejsce, lub zatrzymywać inicjatorów przed rozpoczęciem bójek, aby im zapobiec.
Po południu rozpoczęła się pierwsza znacząca walka pomiędzy duńskimi i szwedzkimi kibicami na placu Amagertorv w centrum Kopenhagi, w wyniku której aresztowano pięć lub sześć osób, w tym skarżących. Wszyscy skarżący przebywali w areszcie przez ponad siedem godzin, nie zostali oskarżeni o żadne przestępstwo karne.
Próba dochodzenia odszkodowania w sądach krajowych
Skarżący wnieśli skargę odszkodowawczą przed duńskie sądy, twierdząc, że ich aresztowanie było bezprawne, ponieważ miało charakter prewencyjny i przekroczyło sześć godzin, czyli limit czasowy przewidziany w prawie duńskim dotyczący zatrzymania w celu zapobiegania niebezpieczeństwu lub zakłócaniu porządku publicznego.
Dowódca operacji policyjnej wyjaśnił, że policja najpierw starała się nawiązać dialog z kibicami w okolicach południa i zatrzymała ich dopiero później, gdy wybuchło pierwsze starcie. Ponadto policja brała pod uwagę sześciogodzinny limit tymczasowego aresztowania i nie chciała stosować go przedwcześnie, gdyż skarżący mogliby wrócić do bójek wieczorem, w czasie trwania meczu. Sytuację monitorowano nieprzerwanie aż do północy, kiedy centrum Kopenhagi uspokoiło się, a policja uznała, że zatrzymani mogą zostać zwolnieni, gdyż minęło zagrożenie wznawiania walk.
Sąd miejski ustalił, że policja nie przekroczyła swoich uprawnień zatrzymując skarżących, gdyż do jej obowiązków należy zapobieganie zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego, które w tej sytuacji było konkretne i realne oraz dało się je powiązać ze skarżącymi jako inicjatorami walk. Ponadto uznał, że przekroczenie terminu było uzasadnione okolicznościami, biorąc pod uwagę zakres, czas trwania i uporządkowany charakter walk. Sądy wyższej instancji były podobnego zdania i konsekwentnie odrzucały roszczenie odszkodowawcze skarżących.
Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
8 czerwca 2012 roku trójka Duńczyków złożyła skargę do ETPCz twierdząc, że ich zatrzymanie było bezprawne, ponieważ przekroczyło termin określony w prawie krajowym, a zwłaszcza, że nie było uzasadnione zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. b lub c (prawo do wolności i bezpieczeństwa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Trybunał uznał, że tymczasowe aresztowanie skarżących mieściło się w ramach drugiej części Artykułu 5 ust. 1 c, który pozwala na zatrzymanie "jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą lub jeśli jest to konieczne w celu zapobieżenia popełnienia takiego czynu”.
Przed wyciągnięciem tego wniosku Trybunał uznał za konieczne wyjaśnienie i dostosowanie swojego wnioskowania do tego przepisu. W szczególności uznał, że druga część tego przepisu, a mianowicie "kiedy jest to konieczne, w celu zapobieżenia popełnienia takiego czynu", może być postrzegana jako odrębna podstawa dla tymczasowego pozbawienia wolności, poza ramami postępowania karnego.
Co do wskazanego przepisu możliwe jest więc zastosowanie pewnej elastyczności w stosunku do stanu faktycznego, jednakże powinna być ona ograniczona przez gwarancje wynikające z Artykułu 5 ust. 3 i 5 EKPCz, z których wynika wymóg legalności pozbawienia wolności, tj. przestępstwo lub zagrożenie popełnieniem przestępstwa musi być konkretne, a organy władzy potrafią wskazać, że dana osoba najprawdopodobniej byłaby zaangażowana w przestępstwo.
Trybunał uznał również za słuszne ustalenia sądów krajowych, że skarżący zostali zatrzymani, ponieważ policja miała wystarczający powód by sądzić, że podżegali oni innych do rozpoczęcia walki ze szwedzkimi kibicami, powodując konkretne i bezpośrednie zagrożenie dla porządku publicznego i bezpieczeństwa. Sądy krajowe przywołały konkretne miejsce (plac Amagertorv i Ogrody Tivoli), czas (popołudnie 10 października 2009 r.) i potencjalne ofiary (zgromadzeni w tamtym miejscu w tamtym czasie kibice piłki nożnej i inne osoby znajdujące się w tamtym miejscu w tamtym czasie). Władze przedstawiły zatem dowody w celu wykazania, że zatrzymanie skarżących miało na celu powstrzymanie ich przed mającymi nastąpić z ich udziałem czynami chuligańskimi.
Na koniec Trybunał uznał, że mniej rygorystyczne środki nie wystarczyłyby do zapobieżenia wybuchowi bójek, o czym świadczy to, że zanim wybuchła pierwsza walka, policja bardzo ostrożnie i łagodnie podchodziła do grup kibicowskich chcąc uniknąć starć, zwłaszcza poprzez próby nawiązywania dialogu z kibicami. Policja zadbała również o zatrzymanie tylko tych osób, które w ocenie organów zostały uznane za podżegaczy i stanowiły bezpośrednie i konkretne zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego.
Podsumowując, Trybunał stwierdził, że skarżący zostali zwolnieni w odpowiednim momencie, tzn. gdy tylko ryzyko walk kibicowskich minęło, a także że ich zatrzymanie trwało nie dłużej niż było to konieczne, aby uniemożliwić im podżeganie do przemocy. Sądy duńskie zachowały sprawiedliwą równowagę między prawem skarżących do wolności a istotną kwestią zapobiegania chuligaństwu i dlatego prewencyjne zatrzymanie skarżących nie stanowi naruszenia Artykułu 5 ust. 1 EKPCz.
Artykuł również do słuchania w formie Podcastu: [embed]https://soundcloud.com/prawosportowepl-podcast/mozliwosc-prewencyjnego-zatrzymywania-niebezpiecznych-kibicow[/embed]
AUTOR
Student V roku prawa na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
17.10.2024
09.08.2024
05.04.2024
27.03.2024
15.02.2024
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
