22.03.2018
W Formule 1, jak w każdym innym sporcie, sportowcy nie zawsze są w stanie zapanować nad emocjami. Czasami pokusa niedozwolonego zachowania, „urywającego” kilka sekund jest zbyt silna. Zdarzają się też w trakcie zawodów sytuacje charakterystyczne dla ruchu samochodowego na całym świecie, takie jak zajeżdżanie drogi, blokowanie innych, specjalne hamowanie lub delikatne przepychanie.
Zdając sobie sprawę z konieczności odpowiedniej penalizacji tego typu torowych wybryków, Międzynarodowa Federacja Samochodowa (FIA) uchwaliła Międzynarodowy Kodeks Sportowy[1] (Kodeks) mający zastosowanie do zrzeszonych w niej serii wyścigowych i rajdowych.
Potwierdzeniem tych słów są początkowe przepisy Kodeksu:
Artykuł 1.1 Międzynarodowe Regulacje Sportów Motorowych
1.1.1. FIA będzie głównym międzynarodowym organem sportowym uprawnionym do wykonywania i egzekwowania przepisów bazujących na fundamentalnych zasadach bezpieczeństwa i uczciwości w sporcie, wspierania i kontroli zawodów samochodowych, oraz organizowania międzynarodowych mistrzostwa FIA.
1.1.2. FIA będzie ostateczną międzynarodową instancją odwoławczą do rozstrzygania sporów wynikających z ww przepisów; Międzynarodowa Federacja Motocyklowa korzysta z tych samych uprawnień w stosunku do pojazdów o jednym, dwóch lub trzech kołach.
W artykule 12 Kodeksu zamieszczono zasady generalne, charakterystyczne dla współzawodnictwa samochodowego, których złamanie pociąga za sobą konieczność nałożenia kary. Co ważne podlegają im zarówno kierowcy w związku z działaniami na torze, ale również inżynierowie, mechanicy oraz inne osoby zaangażowane w rywalizację. W tym samym przepisie wskazano zamknięty katalog kar, które podlegają konkretyzacji w regulacjach sportowych, poszczególnych serii wyścigowych zrzeszonych w FIA. Kształtuje się on następująco:
Artykuł 12.3 - SKALA KAR
12.3.1 Kary mogą być wymierzane w następujący sposób:
12.3.1.a nagana;
12.3.1.b. grzywna;
12.3.1.c zobowiązanie do wykonania pracy na cele społeczne;
12.3.1.d skasowanie okrążeń klasyfikacyjnych;
12.3.1.e obniżenie pozycji startowej;
12.3.1.f obowiązek, rozpoczęcia wyścigu z pit lane;
12.3.1.g kara czasowa lub karne okrążenie;
12.3.1.h spadek miejsc w klasyfikacji zawodów;
12.3.1.i karny przejazd przez pit lane;
12.3.1.j karny postój w pit lane;
12.3.1.k Dyskwalifikacja;
12.3.1.l Zawieszenie;
12.3.1.m Wykluczenie.
Zasady obowiązujące zawodników na torze kompleksowo usystematyzowano w rozdziale IV Aneksu L Kodeksu[2] pod tytułem „CODE OF DRIVING CONDUCT ON CIRCUITS”. Zostały w nim wskazane różnego rodzaju „nieczyste” zagrania, których dopuszczają się kierowcy podczas wyścigów. Do najpopularniejszych zalicza się wielokrotną zmianę kierunku jazdy po rozpoczęciu zawodów w celu obrony pozycji, bowiem zgodnie z przepisami kierowca może zmienić kierunek po starcie wyłącznie raz. Innymi przewinieniami są: falstart, powodowanie wypadku możliwego do uniknięcia, niesportowe blokowanie wyprzedzającego rywala oraz przekraczanie dozwolone prędkości w pit lane. Co więcej kierowcy muszą dołożyć wszelkich starań, aby przez cały wyścig korzystać z toru. Opuszczenie go jest dozwolone jedynie w uzasadnionych wypadkach. Jeżeli zawodnik „zetnie” zakręt i wyprzedzi tym samym rywala, musi oddać zdobytą pozycję. Sytuacje niezgodne z przepisami na bieżąco rozpatrują sędziowie. Decyzje przekazuje się zarówno poprzez specjalny, radiowy system komunikacji, jak i różnokolorowe flagi.
Kary obwiązujące w F1 uregulowane są w art. 38 Regulacji Sportowych Formuły 1 na rok 2018[3]. Są one konkretyzacją tych wskazanych w Kodeksie. Najczęściej stosowanymi są: kara przejazdu przez pit lane, kara 5-sekundowego postoju w pit lane oraz kara 10-sekundowego postoju w pit lane. Po otrzymaniu kary zawodnik musi wykonać ją w ciągu 3 okrążeń. Jeżeli tego nie zrobi otrzymuje tzw. black flag – karę wykluczenia z wyścigu. Kary czasowe mogą występować w dwóch formach – bezwzględnej i względnej. W pierwszym przypadku kierowca musi zjechać do pit lane, zatrzymać się na określony czas, poczym wznowić wyścig. W drugim, w przypadkach określonych w przepisach, zawodnik może ukończyć wyścig, a karny czas zostanie dodany do klasyfikacji końcowej. W sytuacjach skrajnych sędziowie mogą zastosować kary specjalne. Mogą one przybrać postać obniżenia pozycji startowej w kolejnym wyścigu, reprymendy lub wykluczenia z kolejnych zawodów. Trzy reprymendy w trakcie sezonu oznaczają przesunięcie pozycji startowej w dół o 10 pól w kolejnym wyścigu. Zawodnikom Formuły 1 mogą zostać również przyznane punkty karne. Jeżeli „uda” im się skompletować 12 pkt w przeciągu 12 miesięcy, automatycznie pozbawiani są licencji kierowcy na jeden wyścig. W przypadkach ciężkich do rozwiązania w trakcie rywalizacji, sędziowie mają możliwość rozpatrzenia incydentu po jej zakończeniu.
Podobnie jak w typowych regulacjach karnych, również w przepisach F1 przewidziana jest zasada domniemania niewinności. Zgodnie z art. 38.2a Regulacji Sportowych:
„Jeżeli stewardzi (sędziowie – przyp. autora) nie są pewni, że kierowca był w całości lub w przeważającej mierze winien incydentu, kary nie zostaną nałożone.”
Na koniec warto podkreślić, że do łamania zasad sportowych dochodziło, dochodzi i dochodzić będzie. Oczywiście, nieprzestrzeganie przepisów i uzyskiwanie korzyści z niedozwolonych zagrań należy potępiać, jednakże trzeba przyznać, że zawsze wprowadzają one do rywalizacji dodatkowy smaczek. Niejednokrotnie tor pisał własną historię, przez co sędziowie musieli mierzyć się z naprawdę dużymi problemami interpretacyjnymi. Mimo to, analizując obecne regulacje należy stwierdzić, że są one kompleksowe i spełniają swoją rolę.
[1] INTERNATIONAL SPORTING CODE, https://www.fia.com/regulation/category/123
[2] APPENDIX L TO THE INTERNATIONAL SPORTING CODE, https://www.fia.com/regulation/category/123
[3] 2018 FORMULA ONE SPORTING REGULATIONS, https://www.fia.com/regulation/category/110
Piłka nożna
02.08.2022
Piłka nożna
12.07.2022
Organizacje sportowe
20.06.2022
AUTOR
Aplikant Radcowski. Specjalista z zakresu cyberbezpieczeństwa, RODO i prawa sportowego.
01.03.2024
28.04.2023
25.01.2023
19.01.2023
04.10.2022
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.