Regulacje dyscyplinarne w polskiej siatkówce

W ostatnich artykułach pisałem o odpowiedzialności dyscyplinarnej w koszykówce, dziś rozpoczynamy przegląd regulacji dyscyplinarnych w polskiej siatkówce.

Podstawę orzekania w sprawach dyscyplinarnych w polskiej siatkówce stanowi Regulamin Dyscyplinarny Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Zgodnie z § 2 Regulaminu: Regulamin określa zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej za działania i zaniechania dotyczące spraw pozostających w zakresie działalności statutowej PZPS i sprzeczne z interesem PZPS oraz określa katalog zachowań, z którymi wiąże się możliwość nałożenia kary dyscyplinarnej (wykroczenie dyscyplinarne). Zakres podmiotowy obowiązywania Regulamin Dyscyplinarnego PZPS został określony w § 3 Regulaminu, w świetle którego, odpowiedzialności dyscyplinarnej za wykroczenia dyscyplinarne podlegają członkowie PZPS, Zawodnicy, członkowie Sztabu Szkoleniowego, Sędziowie oraz Działacze Sportowi.

Członkiem PZPS, zgodnie z § 13 ust. 1 Statutu Polskiego Związku Piłki Siatkowej, są kluby sportowe, wojewódzkie związki piłki siatkowej oraz inne osoby prawne, których statut, umowa albo akt założycielski przewiduje prowadzenie działalności w sportach reprezentowanych przez PZPS.

Zawodnikiem, zgodnie z § 1 ust. 16 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPS, jest zawodnik uprawiający sport i zgłoszony do udziału w zawodach. Definicję zawodów (meczu) znajdujemy w § 1 ust. 17 Regulaminu, zgodnie z którym jest to mecz piłki siatkowej prowadzony w ramach rozgrywek ligowych, w tym Ligi Zawodowej, rozgrywek pucharowych, a także inny mecz prowadzony lub organizowany przez PZPS, Zarządzającego Ligą Zawodową.

Członek sztabu szkoleniowego – to osoba wchodząca w skład tego sztabu, czyli zgodnie § 1 ust. 11 Regulaminu, zespołu współpracującego z zawodnikami, w którego skład wchodzą trenerzy, asystenci trenerów, lekarze drużyny, członkowie zespołów odnowy biologicznej, statystycy. Definicja sędziego zawarta została w  § 1 ust. 10 Regulaminu. Wg niej sędzią jest sędzia zawodów, sekretarz zawodów i kwalifikator. Z kolei działacz sportowy, w świetle § 1 ust. 2 Regulaminu Dyscyplinarnego, to członek organów statutowych PZPS, Zarządzającego Ligą Zawodową, członków PZPS, a także delegaci na Walne Zgromadzenia PZPS lub WZSP oraz komisarz Zawodów.

Zgodnie z przepisami § 4 ust. 1 i 2, postanowienia Regulaminu stosuje się jedynie do wykroczeń dyscyplinarnych popełnionych w okresie obowiązywania Regulaminu, a wykroczenie dyscyplinarne uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.

W § 5 Regulaminu Dyscyplinarnego zdefiniowane zostały umyślność i nieumyślność przewinienia, bowiem zgodnie z ust. 1, wykroczenie dyscyplinarne można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że z postanowień Regulaminu wynika odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne. W świetle ust. 2, wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu stanowiącego wykroczenie, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi, a wykroczenie nieumyślne – zgodnie z ust. 3 - zachodzi, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Z kolei, zgodnie z ust. 4, w przypadku klubu, o kwalifikacji określonego czynu jako umyślnego lub nieumyślnego rozstrzyga stosunek do czynu uprawnionych przedstawicieli klubu.

Nieświadomość tego, że określone zachowanie stanowi wykroczenie dyscyplinarne, nie wyłącza odpowiedzialności dyscyplinarnej, chyba że nieświadomość była usprawiedliwiona – taka zasada została sformułowane w § 6. Z kolei, zgodnie z § 7, zawodnicy ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną niezależnie od wieku, przy czym na zawodników, którzy nie ukończyli 17 lat, oraz na zawodników nieotrzymujących z tytułu uprawiania sportu wynagrodzenia nie można nałożyć kary pieniężnej. Ważną zasadę formułuje przepis § 8 Regulaminu. W przypadku, gdy wykroczenie dyscyplinarne działacza sportowego, członka sztabu szkoleniowego lub zawodnika stanowi jednocześnie wykroczenie klubu, odpowiedzialność dyscyplinarna tych osób oraz klubu jest od siebie niezależna.

W § 9 Regulaminu został uregulowany zbieg wykroczeń. Zgodnie z ust. 1, jeżeli określone zachowanie wypełnia znamiona dwóch lub więcej wykroczeń dyscyplinarnych, stosuje się przepis przewidujący najsurowszą karę, zgodnie z kolejnością kar przewidzianą w § 16 Regulaminu.

W § 16 ust. 1, kary zostały wyliczone w następującej kolejności: upomnienie, nagana, kara pieniężna, okresowe zawieszenie w prawach (okresowa dyskwalifikacja) i wykluczenie z PZPS. Wraz z nałożeniem kary dyscyplinarnej organ orzekający może zobowiązać ukaranego do przeproszenia pokrzywdzonego oraz może orzec ogłoszenie orzeczenia o ukaraniu w publikatorach PZPS. Organ orzekający może także zobowiązać ukaranego do zwrotu nagród otrzymanych z tytułu udziału w zawodach, w tym korzyści majątkowych oraz przedmiotów o charakterze symbolicznym, w szczególności takich jak medal, puchar czy odznaczenia, a które w związku z popełnieniem wykroczenia dyscyplinarnego zostały uznane za uzyskane nienależnie. Kluby odpowiadają subsydiarnie za nałożony na ich zawodników, Działaczy Sportowych związanych z kubem lub członków sztabu szkoleniowego obowiązek zwrotu korzyści, o których mowa powyżej ( 16 ust. 2 i 3).

Z kolei zgodnie z § 9 ust. 2, jeżeli jednocześnie orzeka się o ukaraniu za dwa lub więcej wykroczeń dyscyplinarnych, wymierza się łącznie karę w granicach określonych w przepisie przewidującym najsurowszą karę tego samego rodzaju, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu kar innego rodzaju na podstawie innych naruszonych przepisów.

W Rozdziale II. Regulaminu uregulowano kwestie kary i zasady ich wymiaru. Zgodnie z § 17, karę upomnienia lub nagany orzeka się w przypadku, gdy właściwości i warunki sprawcy wykroczenia dyscyplinarnego i okoliczności popełnienia wykroczenia dyscyplinarnego wskazują, że zastosowanie tej kary jest wystarczające. Z kolei, zgodnie z postanowieniami § 18, karę pieniężną, jeżeli co innego nie wynika z postanowień Regulaminu, orzeka się w wysokości od 500 złotych do 200.000 złotych. Nakładając karę pieniężną organ orzekający bierze pod uwagę sytuację majątkową sprawcy, w szczególności jego dochody, a w przypadku klubu jego sytuację finansową. Karę pieniężną można w szczególnych przypadkach w całości lub w części umorzyć. Kluby odpowiadają subsydiarnie za kary pieniężne nałożone na ich zawodników, działaczy sportowych związanych bezpośrednio z klubem lub członków sztabu szkoleniowego. Odpowiedzialność subsydiarna klubu oznacza, że w przypadku nie wykonania kary pieniężnej przez zawodnika, działacza sportowego związanego bezpośrednio z klubem lub członka sztabu szkoleniowego, obowiązek zapłaty kary pieniężnej ciąży na klubie, z którym sprawca związany był w chwili popełnienia wykroczenia dyscyplinarnego.

Kolejne rodzaje kar to kara okresowego zawieszenia w prawach oraz kara wykluczenia z Polskiego Związku Piłki Siatkowej. Zgodnie z przepisami § 19, karę okresowego zawieszenia w prawach orzeka się na określony okres lub w stosunku do określonej ilości meczów. Wobec klubu, zawodnika, członka sztabu szkoleniowego, sędziego karę okresowego zawieszenia w prawach można orzec na okres od 1 do 6 meczów, na okres od 1 do 6 kolejek meczów lub na okres od 1 do 24 miesięcy. Wobec działaczy sportowych karę okresowego zawieszenia w prawach można orzec na okres od 1 do 24 miesięcy.

Kara okresowego zawieszenia w prawach orzeczona wobec zawodnika, członka sztabu szkoleniowego, sędziego polega na zakazie udziału w zawodach określonego szczebla lub udziału we wszelkich kategoriach zawodów. Ten rodzaj kary może zostać orzeczony wobec klubu polega na zakazie udziału drużyny klubu w zawodach określonego szczebla lub udziału we wszelkich kategoriach zawodów lub zakazie rozgrywania lub organizacji zawodów w obiekcie sportowym klubu. Karę okresowego zawieszenia w prawach orzeka się również w klasie rozgrywek, w której sprawca uczestniczył w chwili popełnienia wykroczenia dyscyplinarnego lub w klasie rozgrywek, do których sprawca awansował, spadł lub został zdegradowany. Organ orzekający może rozszerzyć karę okresowego zawieszenia w prawach na inne klasy rozgrywkowe, w których sprawca popełniający wykroczenie dyscyplinarne uczestniczy.

Zgodnie § 19 ust. 5, jeżeli kary okresowego zawieszenia w prawach nie wykonano w całości lub części w danym sezonie rozgrywkowym, kara podlega wykonaniu w kolejnym sezonie rozgrywkowym. W przypadku osób fizycznych wykonanie kary może również nastąpić w innym klubie, niż klub, z którym sprawca związany był w chwili popełnienia wykroczenia dyscyplinarnego. Powyższe postanowienia znajdują zastosowanie do zawodników zmieniających przynależność klubową lub zmieniających barwy klubowe w wyniku czasowego zezwolenia na grę w innym klubie. Z kolei, na mocy § 19 ust. 6, kara okresowego zawieszenia w prawach działacza sportowego polega na zakazie pełnienia funkcji sportowych lub społecznych w organach statutowych lub jednostkach wewnątrzorganizacyjnych PZPS, a także zakazie sprawowania funkcji delegata na Walne Zgromadzenia PZPS.

Natomiast zgodnie z § 20 ust. 1, kara wykluczenia z PZPS oznacza dla osób fizycznych nieograniczony w czasie zakaz udziału w zawodach oraz działalności sportowej w piłce siatkowej w charakterze zawodnika, członka sztabu szkoleniowego, sędziego, nieograniczony w czasie zakaz sprawowania funkcji w organach statutowych lub jednostkach wewnątrzorganizacyjnych PZPS, a także zakaz sprawowania funkcji delegata na Walne Zgromadzenie PZPS, oraz nieograniczony w czasie zakaz sprawowania funkcji w organach statutowych członków PZPS. W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, kara wykluczenia z PZPS oznacza pozbawienie członkostwa i nieograniczony w czasie zakaz udziału we wszystkich strukturach PZPS (§ 20 ust. 2 Regulaminu Dyscyplinarnego PZPS).

W następnej części omówimy rodzaje przewinień dyscyplinarnych w siatkówce uregulowane w Dziale III Regulaminu „Część Szczegółowa”.