Stabilność kontraktowa w piłce nożnej

Już od prawie dwóch lat obowiązują w polskim futbolu zmienione przepisy dotyczące kontraktów zawodników. Wprowadzone zostały Uchwałą nr III/54 z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej - Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej. Niektórym aspektom poświęciliśmy wiele miejsca na portalu prawosportowe.pl, a dziś chciałem uzupełnić tamte kwestie o tzw. „stabilność kontraktową”.

Wejście w życie Uchwały nr III/54 zbiegło się też ze zmianą zasad w kwestii pośrednictwa. Jak wiemy agentów FIFA zastąpili pośrednicy transakcyjni. Szeroko o samej uchwale i zawartych w niej regulacjach pisał m.in. Maciej Broda w artykule p.t. „Czas na zmiany w kontraktach piłkarzy”, a serię artykułów uzupełniały: „Jak nie prowadzić wewnętrznych postępowań dyscyplinarnych w klubach piłkarskich”; „Wewnętrzne klubowe postępowania dyscyplinarne na przykładzie…” oraz „Zmiany w statusie piłkarzy”. Dziś uzupełnimy to o „stabilność kontraktową”. Wg definicji ze Słownika Języka Polskiego PWN, stabilność to stan „niezmieniający się przez dłuższy czas”.

Stabilność może być też synonimem „bezpieczeństwa” czy „pewności” i właśnie w odniesieniu kontraktów powinna być rozpatrywana w tych aspektach. Wszak kontrakt zawodnika to nie jest zwykła umowa zlecenia lub umowa o pracę, w zależności od wybranej formy, choćby ze względu na to by nie mogła tak jak w życiu codziennym być rozwiązywana wedle potrzeb pracodawcy lub pracownika czy zleceniodawcy lub zleceniobiorcy. Zawodnik trenuje w danym klubie, uczy się taktyki tej drużyny, funkcjonuje w niej i tak samo zespół funkcjonuje właśnie z nim, a nie z kimś innym i niewskazane czy wręcz niedopuszczalne jest rozwiązywanie kontraktu zawodnika z klubem z byle powodu przez jedną ze stron. Co innego, gdy mamy zgodną wolę obu stron. I ta właśnie zasada obowiązuje w przepisach piłkarskich.

Wedle przepisów art. 8 ust. 1 Uchwały nr III/54 z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej - Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej zwanej dalej Uchwałą, kontrakt może być w każdej chwili rozwiązany na podstawie porozumienia stron, sporządzonego w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zatem mamy wymóg formy pisemnej, której niezachowanie powoduje nieważność czynności i mamy konieczność wyrażenia zgodnej woli przez obie strony. Przepis art. 8 ust. 2 odbiera stronom prawo kontaktu prawo do wypowiedzenia lub jednostronnego rozwiązania kontraktu. Nie mniej jednak przewiduje wyjątki od tej zasady, statuując, że muszą one wynikać z przyczyn enumeratywnie wskazanych w Uchwale, stąd brzmienie przepisu: „z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych w niniejszym artykule”.

Prawo takie, czyli prawo do jednostronnego rozwiązania kontraktu, bo nie prawo do wypowiedzenia przysługuje obu stronom czyli zarówno zawodnikowi, jak i klubowi. Możliwości wypowiedzenia nie ma.

Zawodnikowi - w świetle przepisu art. 8 ust. 3 Uchwały - przysługuje prawo do jednostronnego rozwiązania kontraktu z winy klubu poprzez oświadczenie złożone klubowi w formie pisemnej pod rygorem nieważności, wyłącznie w następujących przypadkach:

1. klub opóźnia się z zapłatą na rzecz zawodnika wynagrodzenia indywidualnego należnego mu z tytułu profesjonalnego uprawiania piłki nożnej za okres co najmniej dwóch miesięcy, pod warunkiem, iż po upływie tego okresu zawodnik wyznaczy pisemnie klubowi dodatkowy termin zapłaty, nie krótszy niż 14 dni, z zastrzeżeniem, iż brak zapłaty zaległości w pełnej wysokości spowoduje możliwość skorzystania z prawa do jednostronnego rozwiązania kontraktu z winy klubu;

2. klub ze swojej winy zaniechał zgłoszenia zawodnika do rozgrywek ligowych, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone w terminie miesiąca od daty zamknięcia okresu zmiany przynależności klubowej zgodnie z obowiązującymi przepisami PZPN;

3. klub ze swojej winy zaniechał obowiązkowego ubezpieczenia zawodnika od następstw nieszczęśliwych wypadków w sporcie i na skutek czego zawodnik nie otrzymał należnego mu świadczenia ubezpieczeniowego lub jego równowartości od klubu albo klub nie przedstawił dowodu zawarcia umowy ubezpieczenia w terminie 14 dni od daty pisemnego zgłoszenia takiego żądania przez zawodnika, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone w terminie miesiąca od daty wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń;

4. klub nie zapewnia zawodnikowi leczenia lub rehabilitacji po kontuzji doznanej czasie gry w ramach współzawodnictwa sportowego lub treningu lub odmawia pokrycia kosztów leczenia lub rehabilitacji poniesionych przez zawodnika, na które zawodnik uprzednio otrzymał od klubu pisemną zgodę, w ramach której klub zaakceptował szacowane koszty leczenia lub rehabilitacji, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone w terminie jednego miesiąca od daty wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń;

5. klub został przeniesiony do niższej klasy rozgrywkowej na skutek innych zdarzeń niż rywalizacja sportowa, na podstawie prawomocnego orzeczenia wydanego przez właściwy organ dyscyplinarny PZPN, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego.

Lista tych przypadków, jak widać, zawężona została do pięciu. Również w pięciu przypadkach, klub może rozwiązać kontrakt z winy zawodnika. Klub ma jeszcze możliwości rozwiązania kontraktu bez winy zawodnika, ale o tym nieco niżej.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 4, klubowi przysługuje prawo do jednostronnego rozwiązania kontraktu z winy zawodnika poprzez oświadczenie złożone zawodnikowi w formie pisemnej pod rygorem nieważności, wyłącznie w następujących przypadkach:

1. zawodnik został skazany prawomocnym wyrokiem wydanym przez sąd powszechny za przestępstwo umyślne ścigane z urzędu, pod warunkiem iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone w terminie miesiąca od daty uzyskania potwierdzonej urzędowo informacji o tym fakcie;

2. zawodnik został ukarany karą dyskwalifikacji nie krótszą niż 3 miesiące, orzeczoną przez właściwy organ dyscyplinarny, pod warunkiem iż oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu zostanie złożone terminie miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego;

3. wobec zawodnika obowiązuje przez okres co najmniej 3 miesięcy środek zapobiegawczy w postaci zakazu uczestnictwa w rozgrywkach mistrzowskich i pucharowych, który został zastosowany na podstawie orzeczenia właściwego organu dyscyplinarnego, które stało się prawomocne;

4. zawodnik co najmniej trzykrotnie w okresie następujących po sobie sześciu miesięcy (niezależnie czy w roku kalendarzowym czy w Sezonie rozgrywkowym) bez przedstawienia klubowi pisemnego usprawiedliwienia w terminie 7 dni od nieobecności, nie był obecny na zajęciach treningowych, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu Kontraktu zostanie złożone odpowiednio do dnia 10 stycznia lub 10 lipca w zależności od tego, czy nieobecność zawodnika miała miejsce w okresie sześciu miesięcy zakończonym przed upływem jednej z wyżej wymienionych dat;

5. zawodnik brał udział w jakichkolwiek zakładach bukmacherskich dotyczących jakichkolwiek rozgrywek piłkarskich, pod warunkiem iż oświadczenie o rozwiązaniu Kontraktu zostanie złożone terminie jednego miesiąca od daty uzyskania potwierdzonej informacji o tym fakcie.

Klub może też  - a takie prawo przysługuje mu na mocy przepisu art. 8 ust. 5 – jednostronnie rozwiązać kontrakt bez winy zawodnika poprzez oświadczenie złożone zawodnikowi w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Tu mamy ledwie trzy przypadki:

1. zawodnik, za wyjątkiem bramkarza, wystąpił w mniej niż 10% oficjalnych meczów rozegranych przez klub w rozgrywkach mistrzowskich i pucharowych w pierwszej drużynie seniorów w całym sezonie poprzedzającym sezon, w którym klub składa oświadczenie o jednostronnym rozwiązaniu kontraktu, pod warunkiem złożenia takiego oświadczenia w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia okresu zmiany przynależności klubowej, zgodnie z obowiązującymi przepisami PZPN;

2. zawodnik z powodu kontuzji lub choroby, stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, nie wystąpił w oficjalnych meczach rozegranych przez klub w rozgrywkach mistrzowskich i pucharowych przez okres dłuższy niż łącznie 180 dni w roku kalendarzowym lub w Sezonie rozgrywkowym, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu Kontraktu zostanie złożone odpowiednio do dnia 10 stycznia lub 10 lipca;

3. po spadku klubu do niższej klasy rozgrywkowej na skutek rywalizacji sportowej, pod warunkiem, iż oświadczenie o rozwiązaniu Kontraktu zostanie złożone do dnia 10 lipca, a klub nie będzie posiadać wobec zawodnika żadnych zaległości w wypłacie wynagrodzenia kontraktowego oraz klub wypłaci Zawodnikowi odszkodowanie w wysokości stanowiącej równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia indywidualnego należnego zawodnikowi z tytułu profesjonalnego uprawiania piłki nożnej, chyba że strony uzgodnią zmianę warunków Kontraktu.

Oświadczenia zawodnika i klubu, o których mowa powyżej uważa się za złożone drugiej stronie z chwilą doręczenia pisma za potwierdzeniem odbioru lub w terminie 3 dni od daty przesłania adresatowi na wskazany w kontrakcie adres e-mail zeskanowanego dokumentu opatrzonego podpisami upoważnionych osób. Oświadczenia powinny być jednocześnie przedłożone organowi prowadzącemu rozgrywki. W takim przypadku także obowiązuje procedura doręczenia za poświadczeniem odbioru pocztą tradycyjną jak i mailowo, jak powyżej.

Na mocy art. 8 ust. 8 Uchwały, stronom przysługuje prawo złożenia wniosku o ustalenie bezskuteczności oświadczeń lub o ustalenie prawa do odszkodowania za złożenie oświadczeń z naruszeniem przepisów uchwały. Wnioski takie składa się do Izby Rozwiązywania Sporów Sportowych PZPN, zwanej dalej Izbą w terminie 7 dni od dnia doręczenia oświadczenia i także stosuje się wspomnianą już procedurę doręczeń.

Oświadczenia wywołują skutki prawne w nich wyrażone z dniem upływu terminu na złożenie wniosków, o ustalenie bezskuteczności oświadczeń lub o ustalenie prawa do odszkodowania za złożenie oświadczeń z naruszeniem przepisów uchwały. W przypadku złożenia takich wniosków we wskazanym terminie, skutki prawne oświadczeń, powstają z dniem wydania przez Izbę orzeczenia w I instancji o oddaleniu wniosku. W przypadku uznania zasadności wniosku na etapie postępowania odwoławczego, Izba może ustalić jedynie prawo do odszkodowania. Jeżeli Izba oddali wniosek dopiero na etapie postępowania odwoławczego, oświadczenia wywołują skutki prawne dopiero z dniem wydania tego orzeczenia.

Każdej ze stron przysługuje prawo skierowania wniosku do Izby o rozwiązanie Kontraktu z winy jednej ze stron lub z przyczyn niezawinionych przez strony, w innych przypadkach niż wskazane w Uchwale dla rozwiązania przez zawodnika z winy klubu, dla rozwiązania przez klub z winy lub bez winy zawodnika. Rozpoznając sprawę Izba w każdym przypadku indywidualnie ocenia czy w danej sprawie doszło do rażącego naruszenia przez klub lub zawodnika obowiązków kontraktowych. Rozwiązanie kontraktu następuje z dniem prawomocnego rozstrzygnięcia Izby, chyba że orzeczeniu wydanemu w pierwszej instancji zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Jeśli zawodnik składa taki wniosek, to może on być złożony w szczególności przez zawodnika którego klub zobowiązuje do treningów indywidualnych w sytuacji, gdy takie treningi nie są uzasadnione względami medycznymi lub obiektywnymi względami szkoleniowymi lub przez zawodnika powyżej 23 roku życia, gdy zawodnik ten wziął udział w mniej niż 10% oficjalnych meczów rozegranych przez klub w rozgrywkach mistrzowskich i pucharowych w pierwszej drużynie seniorów w całym sezonie, ale to uprawnienie nie przysługuje bramkarzowi.

Każdej ze stron kontraktu przysługuje prawo złożenia do Izby wniosku o ustalenie treści kontraktu lub stwierdzenie jego nieważności w całości lub w części. Prawomocne orzeczenie Izby jest wiążące dla stron, chyba że orzeczeniu wydanemu w pierwszej instancji zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności. W przypadku złożenia przez zawodnika lub klub wniosku do Izby o rozwiązanie kontraktu z winy drugiej strony lub z przyczyn niezawinionych i stwierdzenia braku podstaw do takiego rozwiązania kontraktu, Izba może rozwiązać kontrakt bez orzekania o winie, jeżeli żadna ze stron nie zgadza się na kontynuację kontraktu, a z całokształtu okoliczności faktycznych sprawy wynika, iż dalsze obowiązywanie kontraktu byłoby sprzeczne z celami i zasadami uprawiania sportu profesjonalnego oraz celami i zasadami podejmowania działalności w zakresie kultury fizycznej. Rozwiązanie kontraktu jest jednak niedopuszczalne, jeżeli wskutek rozwiązania ucierpiałoby dobro zawodnika lub klubu, albo rozwiązanie kontraktu naruszałoby zasady słuszności, dobrej wiary, dobrych obyczajów oraz ducha sportu.

Temat ten będziemy kontynuować.