Pierwsza rejestracja i międzynarodowy transfer młodych graczy

Przed kilkoma dniami ukazał się kolejny biuletyn wydawany przez Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu w Lozannie (CAS), w którym to Efraim Barak, Romano Subbiotto oraz prof. Ulrich Haas zdecydowali się przybliżyć szerszej publice sprawę Atletico Madryt przeciwko FIFA, jaka miała miejsce przed ww. Trybunałem (CAS 2016/A/4805).

Autorzy poruszają w nim istotne fakty ww. sprawy oraz wskazują na praktyczne aspekty, jakie wiążą się z tym orzeczeniem. W dzisiejszym artykule dokonuję omówienia sprawy poruszonej ww. tekście z uwzględnieniem najważniejszych kwestii, które dotyczą piłkarskich akademii dbających codziennie o rozwój adeptów futbolu, mając nadzieję na ich przyszły awans do kadry narodowej i transfer do zagranicznego klubu.

Wspomniana sprawa dotyczyła słynnego Atletico Madryt (zarejestrowanego w Real Federacion Espanola de Futbol – RFEF, czyli odpowiedniku polskiego PZPN, który jest członkiem FIFA, a także w FFM – hiszpańskiej wersji wojewódzkiego związku piłki nożnej). Omawiany case odnosi się do wydarzeń, które miały miejsce między 2007 a 2014 rokiem, a związane były z transferami, rejestracją oraz udziałem w rozgrywkach 183 młodych zawodników madryckiego klubu.

W październiku 2013 r. system dopasowywania transferów FIFA ("TMS") wskazał, że klub rzekomo przeniósł i zarejestrował co najmniej 7 niepełnoletnich graczy z naruszeniem procedury określonej w przepisach FIFA dotyczących statusu i transferów zawodników ("FIFA RSTP").

Rok później sprawa została skierowana do Komisji Dyscyplinarnej FIFA, która przeprowadziła stosowne postępowanie. W jego wyniku lokalny rywal tegorocznego klubowego mistrza świata uznany został za winnego naruszenia art. 19 par. 1 i 3 FIFA RSTP w odniesieniu do zakazu transferów międzynarodowych zawodników w wieku poniżej lat 18 oraz zakazu rejestracji takich zawodników, którzy nie byli wcześniej zarejestrowani i nie są mieszkańcami kraju, w którym chcą się zarejestrować po raz pierwszy.

Atletico zostało uznane także za winnego naruszenia art. 19 ust. 4 w związku z załącznikami 2 i 3 FIFA RSTP (procedura dotycząca wniosków o pierwszą rejestrację i międzynarodowe transfery zawodników niepełnoletnich) oraz art. 5, ust. 1, 9, ust. 1 i 19bis, ust. 1 FIFA RSTP.

Wobec powyższego, zgodnie z Artykułem 12 (a) i artykułem 23 Kodeksu Dyscyplinarnego FIFA Atletico nie może rejestrować młodych zawodników zarówno w kraju, jak i za granicą przez dwa (2) pełne i kolejne okresy transferowe po doręczeniu ww. decyzji. Klub został również ostatecznie obciążony grzywną w wysokości 550 000 CHF oraz zobowiązany do uregulowania wszelkich kwestii proceduralnych i prawnych wskazanych w przedmiotowej decyzji, co mogło być istotne w kontekście zatrzymania danego zawodnika w swoich szeregach.

Rozbieżności pomiędzy prawem lokalnym a regulacjami FIFA. Wiążące stosowanie przepisów międzynarodowych na poziomie krajowym

Powyższa sprawa, była o tyle kontrowersyjna, że wynikała z rozbieżności pomiędzy przepisami międzynarodowymi ustanowionymi przez FIFA a przepisami hiszpańskiej federacji.

"(...) zagraniczni gracze mogą rejestrować się bez żadnych ograniczeń, w każdej z obecnych kategorii i we wszelkich nowych, które mogą mieć zastosowanie, o ile udowodnią, że legalnie przebywają na terenie Hiszpanii.” – art. 47(2)(a) Księgi IV ogólnych regulacji FFM (piłkarskiej federacji z Madrytu).

CAS słusznie zauważył, że jeśli klub dobrowolnie składa wniosek o zarejestrowanie młodego gracza, to jest związany przepisami FIFA RSTP i prawem krajowym. Fakt, że taka rejestracja jest dopuszczalna w prawie krajowym (j.w.), nie oznacza to automatycznie, że nieletni piłkarz może być zarejestrowany przez klub z naruszeniem FIFA RSTP, bez żadnych konsekwencji dla danego klubu. Uznano, że madrycki klub był świadomy możliwości wystąpienia sankcji ze strony FIFA, a prawo lokalne nie miało wpływu na obowiązkowe spełnienie wymagań stawianych przez FIFA.

CAS ustalił, że w tym przypadku RFEF lub FFM uniemożliwiły Atletico prawidłowe zastosowanie się do procedury przewidzianej dla transferów międzynarodowych i pierwszej rejestracja młodych graczy - FIFA RSTP. Jednocześnie stwierdzono, że FIFA RSTP miały bezpośrednie zastosowanie w tej sprawie, a brak implementacji artykułu 19 FIFA RSTP w regulaminach federacji lokalnych niczego tu nie zmienia. Również argumenty klubu, że nie można go ukarać, ponieważ gracze nigdy nie byli zarejestrowani w RFEF, należało zdaniem CAS odrzucić. Obowiązkiem klubu jest dopilnowanie, aby żaden młody gracz nie został zarejestrowany z naruszeniem artykułu 19 FIFA RSTP. Tak się jednak stało.

Aby mówić o naruszeniu postanowień artykułu 19 (1) lub (3) FIFA RSTP, CAS nie uważa za konieczne, aby młodzi gracze byli zarejestrowani w danym związku narodowym, ale by wzięli udział w zorganizowanych rozgrywkach piłki nożnej, z jednoczesnym naruszeniem przepisów (z uwzględnieniem wyjątków określonych w art. 19 ust. 2 FIFA RSTP). Ponadto, fakt, że nieletni zawodnik uczestniczy w zorganizowanych rozgrywkach piłki nożnej w klubie bez zarejestrowania go w federacji krajowej i bez żadnego dowodu spełnienia jakiegokolwiek wyjątku dotyczącego rejestracji, może rzeczywiście być postrzegany jako czynnik obciążający.

Odpowiedzialność klubu za naruszenia przepisów popełnione przez inny podmiot, czyli  jaki status ma „akademia”?

Atletico i „jego” ATMadrileño z formalnego punktu widzenia to dwa odrębne podmioty, ale, jak zauważa CAS, związek między nimi, zwłaszcza w kontekście wzajemnych relacji z ich młodymi graczami jest bardzo bliski. Nie ulega bowiem wątpliwości, że młodzieżowcy w rzeczywistości są transferowani między Atletico i ATMadrileño nieodpłatnie, a najbardziej utalentowani zawsze trafiają do Atletico. To Atletico decyduje, który z graczy zagra w młodzieżówce madryckiego klubu, a który będzie dalej reprezentował ATMAdrileńo (i co trzeba wyraźnie zaznaczyć, nie jest to wcale taki egzotyczny temat, bowiem podobne rozwiązania znane są nam z polskich boisk). Dodatkowo, opłaty płacone przez młodych zawodników za odbieranie szkolenia i edukacji w Atletico i ATMadrileño są deponowane w tym samym funduszu - obsługiwanym właśnie przez Atletico.

To właśnie dlatego CAS uznał, że relacje między Atletico i ATMadrileño są nietypowo bliskie i że te dwa podmioty można postrzegać w zasadzie, jako podmiot jednolity. Jak zauważono Atletico jest tu podmiotem odpowiedzialnym, a ATMadrileño działał jedynie jako „wspólnik”. CAS uznał więc, że skoro oba ww. podmioty działały w porozumieniu, zachowanie jednego z partnerów (wspólników) można przypisać drugiemu. Żaden klub nie może z jednej strony czerpać korzyści ze szkolenia młodych graczy, żądając pełnej kwoty wkładu solidarnościowego i rekompensaty za wyszkolenie, z drugiej strony odmawiając odpowiedzialności za celowe pominięcie obowiązkowej procedury poprzez wykorzystanie ATMadrileño, jako wspólnika. Wobec powyżej przytoczonych faktów, ustalenia CAS należy uznać za słuszne.

Autorzy ww. artykułu wskazują, iż CAS stwierdził, że Artykuł 19 (4) FIFA RSTP obejmuje zarówno transfery międzynarodowe, jak i pierwsze rejestracje. Chociaż ostatnie zdanie art. 19 ust. 4 FIFA RSTP nie odnosi się bezpośrednio do pierwszej rejestracji, pierwsze zdanie wyjaśnia, że sytuacja ta ma być traktowana na równi z art. 19 ust. 1 FIFA RSTP ("Każdy transfer międzynarodowy zgodnie z ust. 2 i każda pierwsza rejestracja zgodnie z ust. 3 podlega zatwierdzeniu przez podkomisję wyznaczoną w tym celu przez Komitet ds. Statusu Zawodników"). W przedostatnim zdaniu tego przepisu wyjaśniono również, że "[...] naruszenia tego przepisu będą sankcjonowane przez Komisję Dyscyplinarną zgodnie z Kodeksem Dyscyplinarnym FIFA".

Wprawdzie zawiłości hiszpańskich norm prawnych w omawianym zakresie mogły mieć wpływ na procedurę postępowania w odniesieniu do rejestracji osób małoletnich, w szczególności ze względu na fakt, że RFEF przekazał swoje uprawnienia do zatwierdzania takich rejestracji federacjom regionalnym w odniesieniu do zawodników poniżej 12 roku życia, dla regionalnych federacji, takich jak FFM, to jednak nie zwalnia to klubu z konieczności uzyskania zatwierdzenia przez podkomisję zanim ten będzie uprawniony do rejestracji lub korzystania z usług nieletniego zawodnika. CAS nie miał wątpliwości, że klub naruszył ten wymóg nie uzyskując zgody podkomisji, zanim niektórzy młodzi gracze wzięli udział w zorganizowanych rozgrywkach piłki nożnej.

Obiektywnie oceniając stan ww. sprawy należy wskazać, iż młody gracz mógł spełnić jeden z wyjątków określonych w art. 19 ust. 2 FIFA RSTP, ale w dalszym ciągu nadal nie był prawidłowo zarejestrowany. Jeśli ten wyjątek nie zostanie prawidłowo spełniony i zatwierdzony przez właściwy organ w odpowiednim czasie to i tak klub może w dalszym ciągu zostać ukarany za nieterminowe złożenie wniosku o zatwierdzenie przez podkomisję, jeżeli było to wymagane, nawet mimo tego, że zgoda taka mogła zostać przyznana przez podkomisję z mocą wsteczną.

Warunki uprawniające gracza do uczestnictwa w zorganizowanej piłce nożnej. Definicja akademii i obowiązek zgłaszania nieletnich uczęszczających do akademii młodzieżowej do odpowiedniej organizacji.

Jak wskazano, termin "akademia" zdefiniowany jest w sekcji definicji FIFA RSTP: "Akademia: organizacja lub niezależny podmiot prawny, którego podstawowym, długoterminowym celem jest zapewnienie graczom długoterminowego szkolenia za pośrednictwem zapewnienia mu niezbędnego zaplecza szkoleniowego i infrastruktury. Dotyczy to przede wszystkim centrów szkolenia piłkarskiego, obozów piłkarskich, szkół piłkarskich itd.". Ważne jest, aby rozróżniać zespoły młodzieżowe w klubach i akademiach młodzieżowych. Słowo "akademia" wg CAS oznacza strukturę organizacyjną, która systematycznie przeczesuje duży obszar zawodników młodzieżowych szukając talentów dla klubu i próbuje ich przyciągnąć do niego (w celu grania dla niego w przyszłości lub przetransferowania ich do innego podmiotu za stosowną opłatą). Tego rodzaju modele biznesowe wiążą się z zagrożeniami dla nieletnich i mogą sprawić, że będą oni przedmiotem (szkodliwych) praktyk, przed którymi muszą być chronieni. Jest to całkowicie odmienne podejście od tego w drużynach młodzieżowych w klubie. Akademia wewnętrzna, taka jak akademia prowadzona przez klub razem z ATMadrileño, jest również "akademią" w rozumieniu 19 pkt 1 (FIFA RSTP), co powoduje, że młodzieżowców z tej akademii należy zgłosić do krajowej federacji piłki nożnej.

Wniosek o rejestrację nowego młodzieżowca powinien również zawierać wniosek o ITC, ponieważ dany amator nie może być zarejestrowany i uczestniczyć w zorganizowanych rozgrywkach piłki nożnej bez takiego dokumentu. Uzyskanie ITC gracza leży zatem w interesie klubu, co pociąga za sobą odpowiedzialność za zapewnienie jego zgodności.

Argument, że artykuł 9 (1) FIFA RSTP ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy zawodnik jest zarejestrowany w krajowym związku, musi zostać odrzucony.

Jak widać, zawiłości regulacji związkowych doprowadziły kluby do rejestrowania nieletnich zawodników w federacjach regionalnych, a nie w federacji krajowej. Jednocześnie nie zwalnia to klubów z konieczności uzyskania ITC przed rejestracją / uczestnictwem w zawodach danego młodzieżowca, wobec czego klub mógł zostać pociągnięty do odpowiedzialności za wskazane powyżej działania i tak też się stało.

Dobrą praktyką jest uczenie się na błędach innych, więc miejmy nadzieję, że ta sprawa pozwoli wielu klubom i akademiom unikać podobnych, jakże kosztownych sytuacji.