Bezpieczne ferie

Przełom stycznia i lutego to czas ferii zimowych i aktywnego wypoczynku. O bezpieczeństwie w górach pisałem już w kilku ostatnich artykułach. Opisywałem kwestie bezpieczeństwa na stokach i trasach narciarskich, oznakowania tras i szlaków oraz zagrożenia lawinowego. Dziś chciałbym poruszyć sprawę bezpieczeństwa na basenach.

Kilkanaście dni temu doszło do śmiertelnego wypadku na basenie w Wiśle. Śledztwo w tej sprawie prowadzi prokuratura. Kwestie bezpieczeństwa na basenach reguluje Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (u.b.o.w.) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia wykonawcze.

W przepisach art. 1 U.b.o.w. określone zostały:

1) warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się lub uprawiających sport lub rekreację na obszarach wodnych;

2) podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego, zakres ich obowiązków i uprawnień, oraz zasady finansowania ich działalności;

3) podmioty odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa osobom pływającym, kąpiącym się lub uprawiającym sport lub rekreację na obszarach wodnych;

4) nadzór i kontrolę nad ratownictwem wodnym;

5) zasady i tryb usuwania, przechowywania, wydawania oraz orzekania przepadku statku lub innego obiektu pływającego przeznaczonego lub używanego do uprawiania sportu lub rekreacji, zwanego dalej „innym obiektem pływającym”.

Podmiotami uprawnionymi do wykonywania ratownictwa wodnego są: Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz inne podmioty, jeżeli uzyskały zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych (art. 12 ust. 1 u.b.o.w.).

Na mocy art. 5 ust. 2. u.b.o.w. za zapewnienie bezpieczeństwa na terenie parku narodowego lub krajobrazowego odpowiada dyrektor parku, a na terenie, na którym prowadzona jest działalność w zakresie sportu lub rekreacji – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi działalność w tym zakresie. Na pozostałym obszarze – właściwy miejscowo wójt (burmistrz, prezydent miasta) – zwani dalej „zarządzającym obszarem wodnym .

Obszarami wodnymi na mocy art. 2 pkt. 1. u.b.o.w. są również kąpieliska, miejsca wykorzystywane do kąpieli, pływalnie oraz inne obiekty dysponujące nieckami basenowymi o łącznej powierzchni powyżej 100 m2 i głębokości ponad 0,4 m w najgłębszym miejscu lub głębokości powyżej 1,2 m. W przepisach art. 2 znajdujemy także legalne definicje: wyznaczonego obszaru wodnego, ratownika wodnego czy wypadku. Przez wyznaczony obszar wodny rozumie się kąpielisko, miejsce wykorzystywane do kąpieli, pływalnię oraz inne obiekty dysponujące nieckami basenowymi o łącznej powierzchni powyżej 100 m2 i głębokości ponad 0,4 m w najgłębszym miejscu lub głębokości powyżej 1,2 m. Natomiast przez wypadek rozumie się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które wystąpiło podczas pływania, kąpania lub uprawiania sportu lub rekreacji na obszarach wodnych, którego następstwem może być naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia.

Przepis art. 2 pkt 8. u.b.o.w. zawiera definicję pływalni. Jest to obiekt kryty lub odkryty, z wodą przepływową, przeznaczony do pływania lub kąpieli, posiadający co najmniej jedną nieckę basenową, z trwałym brzegiem i dnem, wyposażony w urządzenia sanitarne, szatnie i natryski.

Ustawa wprowadza też pojęcie ratownictwa wodnego. Na mocy art. 2 pkt 4. u.b.o.w. rozumie się przez nie prowadzenie działań ratowniczych, polegających w szczególności na organizowaniu i udzielaniu pomocy osobom, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na obszarze wodnym. Z kolei ratownikiem wodnym – jest na mocy art. 2 pkt 5. u.b.o.w. - osoba posiadająca wiedzę i umiejętności z zakresu ratownictwa i technik pływackich oraz inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym i spełniającą wymagania określone w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 757, z późn. zm.), zatrudniona lub pełniąca służbę w podmiocie uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego lub będąca członkiem tego podmiotu.

Do obowiązków podmiotu zarządzającego wyznaczonym obszarem wodnym należy - zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 u.b.o.w. - umieszczenie, w ogólnie dostępnym miejscu, informacji dotyczących:

1. zasad korzystania z wyznaczonego obszaru wodnego;

2. ograniczeń w korzystaniu z wyznaczonego obszaru wodnego;

3. sposobu powiadamiania o wypadkach wraz z numerami alarmowymi.

Z informacjami tymi mają obowiązek zapoznać się też osoby pływające, kąpiące się lub uprawiające sport lub rekreację na wyznaczonym obszarze wodnym.

Do obowiązków zarządzającego wyznaczonym obszarem wodnym należą też na mocy art. 5 ust. 2 u.b.o.w.:

1. w przypadku kąpieliska, pływalni oraz innych obiektów dysponujących nieckami basenowymi o łącznej powierzchni powyżej 100 m2 i głębokości ponad 0,4 m w najgłębszym miejscu lub głębokości powyżej 1,2 m:

a) wytyczanie strefy dla umiejących i nieumiejących pływać,

b) wydzielanie brodzika dla dzieci;

2. zapewnienie stałej kontroli wyznaczonego obszaru wodnego przez ratowników wodnych;

3. utworzenie stanowiska do obserwacji wyznaczonego obszaru wodnego;

4. wyposażenie w sprzęt ratunkowy i pomocniczy oraz urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze (wzrokowe i słuchowe);

5. oczyszczanie powierzchni dna obszaru przeznaczonego do pływania lub kąpieli z wszelkich przedmiotów mogących spowodować skaleczenie lub inny wypadek;

6. upowszechnianie zasad korzystania z wyznaczonego obszaru wodnego;

7. zapewnianie przekazywania informacji o dopuszczalności lub zakazie korzystania z wyznaczonego obszaru wodnego.

Zarządzający wyznaczonym obszarem wodnym lub osoba przez niego upoważniona może nie wpuścić na ten obszar osoby lub żądać opuszczenia przez nią tego obszaru, jeśli jej zachowanie wyraźnie wskazuje, że znajduje się ona w stanie nietrzeźwości lub jest pod wpływem środka odurzającego.

A na czym polega zapewnienie bezpieczeństwa na obszarach wodnych? Szczegółowe regulacje zawierają przepisy art. 4 ust. 1 u.b.o.w.. Polega to na:

1. dokonaniu przez zarządzającego, we współpracy z policją i działającymi na danym terenie podmiotami uprawnionymi do wykonywania ratownictwa wodnego, analizy zagrożeń, w tym identyfikacji miejsc, w których występuje zagrożenie dla bezpieczeństwa osób wykorzystujących obszar wodny do pływania, kąpania się, uprawiania sportu lub rekreacji;

2. oznakowaniu i zabezpieczeniu terenów, obiektów i urządzeń przeznaczonych do pływania, kąpania się, uprawiania sportu lub rekreacji na obszarach wodnych;

3. prowadzeniu działań profilaktycznych i edukacyjnych dotyczących bezpieczeństwa na obszarach wodnych, polegających w szczególności na:

a) oznakowaniu miejsc niebezpiecznych,

b) objęciu nadzorem, we współpracy z policją i podmiotami odpowiedzialnymi, miejsc niebezpiecznych, w tym miejsc zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli,

c) uświadamianiu zagrożeń związanych z wykorzystywaniem obszarów wodnych, w szczególności prowadzeniu akcji edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży szkolnej;

4. informowaniu i ostrzeganiu o warunkach pogodowych oraz innych czynnikach mogących powodować utrudnienia lub zagrożenia dla zdrowia lub życia osób;

5. zapewnieniu warunków do organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia.

Natomiast podstawowe obowiązki osób przebywających na obszarach wodnych określa art. 3 u.b.o.w.. Osoby te obowiązane są do zachowania należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób, a w szczególności:

1. zapoznania się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i ich przestrzegania; 2. stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych przez podmioty odpowiedzialne; 3. zapoznania się i dostosowania swoich planów aktywności do umiejętności oraz aktualnych warunków atmosferycznych; 4. użytkowania sprzętu odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności, sprawnego technicznie i zgodnie z jego przeznaczeniem i zasadami użycia; 5. bezzwłocznego informowania odpowiednich służb ratowniczych lub podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego, o zaistniałym wypadku lub zaginięciu osoby oraz o innych zdarzeniach nadzwyczajnych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób.

Bardzo ważne jest też zachowanie zdrowego rozsądku oraz nieprzecenianie swoich możliwości. Wypoczywajać na basenie pamiętajmy o trzeźwości. Nie pijmy alkoholu i nie stosujmy środków odurzających. W tym zakresie u.b.o.w w art. 6 daje zarządzającemu wyznaczonym obszarem wodnym kompetencje niewpuszczenia bądź wydalenia z obiektu osoby, której zachowanie wyraźnie wskazuje, że znajduje się ona w stanie nietrzeźwości lub jest pod wpływem środka odurzającego. Takie prawo, a również i obowiązek ma osoba upoważniona przez zarządzającego. Kompetencje te należy traktować jako obowiązek, bo jego niedopełnienie skutkować może sankcjami karnymi, ale to temat na osobny artykuł.