Zmiany w minimalnych wymaganiach dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej

Wielu z Państwa zna na pewno Uchwałę nr III/54 Zarządu PZPN z dnia 27 marca 2015 roku – Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej. Otóż z dniem 1 stycznia 2024 roku ta Uchwała straci moc, a w życie wejdzie uchwalona w czerwcu tego roku nowa uchwała. Ma to związek ze zmianą RSTP FIFA czyli regulacji dotyczących statusu i transferów zawodników. Jak powszechnie wiadomo, zmieniają się przepisy dotyczące pośrednictwa, bo wracają agenci, którzy zastępują pośredników transakcyjnych. 

Uchwała nr VI/90 z dnia 16 czerwca 2023 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej - Minimalne wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej – to ta właśnie „nowa uchwała”. Przyjrzyjmy się jej nieco. Podobnie jak poprzednia uchwała, stanowi ona implementację przez Polski Związek Piłki Nożnej Porozumienia dotyczącego minimalnych wymagań dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej na terenie Unii Europejskiej oraz pozostałym terytorium UEFA podpisanego w Brukseli dnia 19 kwietnia 2012 roku pomiędzy The Union des Associations Européennes de Football z siedzibą w Nyon (UEFA), The European Professional Football Leagues z siedzibą w Nyon (EPFL), The European Club Association z siedzibą w Nyon.

Zgodnie z art. 1 Uchwały nr VI/90 z dnia 16 czerwca 2023 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej - Minimalne wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej (dalej: Uchwała nr VI/90) jej celem jest ustanowienie minimalnych wymagań dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej, zarejestrowanych do Klubów będących członkami PZPN.

W art. 2 Uchwały nr VI/90 zawartych zostało kilka „zasad ogólnych”.

Po pierwsze, wszelkie postanowienia Kontraktu sprzeczne z treścią tej Uchwały lub z celami i zasadami uprawiania piłki nożnej są nieważne. Jeżeli nieważnością dotknięta jest tylko część Kontraktu, Kontrakt pozostaje w mocy co do pozostałej części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością Kontrakt nie zostałby zawarty.

Po drugie, postanowienia Kontraktu oraz Regulaminu wewnątrzklubowego nie mogą być mniej korzystne niż przepisy niniejszej Uchwały. Niniejsze przepisy zawierają minimalne wymogi, jakim powinien odpowiadać Kontrakt.

Po trzecie, jeżeli przepisy Uchwały nr VI/90 mówią o formie pisemnej (również pod rygorem nieważności) rozumie się przez to także zeskanowany, podpisany przez osoby upoważnione dokument, przesłany pocztą elektroniczną na wskazany w Kontrakcie adres email drugiej strony.

Po czwarte, z zastrzeżeniem odmiennych postanowień tej Uchwały, oświadczenia uważa się za złożone drugiej stronie Kontraktu z chwilą doręczenia: oświadczenia w formie pisemnej, w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią, jednakże najpóźniej z upływem 7 dnia od dnia awizowania przesyłki listownej poleconej lub zeskanowanego dokumentu, o którym mowa powyżej, na wskazany w Kontrakcie adres email drugiej strony Kontraktu, jednakże najpóźniej z upływem 3 dnia od dnia wysłania wiadomości email.

Po piąte, w sprawach nieuregulowanych w Uchwale zastosowanie mają obowiązujące przepisy FIFA i PZPN.

W art. 3 zawarte zostały legalne definicje, zgodnie z nimi, m.in. klub odstępujący oznacza klub, z którego zawodnik zmienił lub zamierza zmienić przynależność klubową na Klub pozyskujący. Klub pozyskujący oznacza klub, na który zawodnik zmienił lub zamierza zmienić przynależność klubową z Klubu odstępującego, a kontrakt oznacza umowę zawartą pomiędzy Klubem a Zawodnikiem w sektorze zawodowej piłki nożnej. Z kolei ważna zmiana dotyczy definicji kwota odstępnego, która zgodnie z  Uchwałą nr VI/90 oznacza świadczenie pieniężne zastrzeżone w treści Klauzuli odstępnego, wyrażone - w przypadku braku odmiennych postanowień Kontraktu – jako kwota brutto, z jednoczesnym podaniem waluty, uiszczenie którego w okresie i na warunkach wskazanych w Uchwale skutkuje automatycznym rozwiązaniem Kontraktu.

Nie sposób pominąć też niezmienionej akurat definicji zawodnika. Zawodnik oznacza osobę fizyczną profesjonalnie uprawiającą piłkę nożną na podstawie Kontraktu. Z tego samego art. 3 wynika, że sądem w sprawach kontraktów piłkarskich – niezmiennie zresztą – pozostaje PSP czyli Piłkarski Sąd Polubowny PZPN, będący organem jurysdykcyjnym PZPN, który jest stałym sądem arbitrażowym w rozumieniu art. 1158 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – kodeks postępowania cywilnego i działa na podstawie art. 1154 – 1217 ww. kodeksu oraz jest bezstronnym i niezależnym trybunałem arbitrażowym w rozumieniu przepisów, wytycznych lub okólników FIFA, w szczególności w rozumieniu Regulaminu FIFA ws. statusu i transferu zawodników.

Art. 4 reguluje dopuszczalność zawarcia kontraktu. Zawodnik może zawrzeć Kontrakt z Klubem w jednym z czterech przypadków:

- jeżeli nie jest związany Kontraktem z innym Klubem;

- zgodnie z postanowieniami Uchwały, jeżeli dotychczasowy Kontrakt z Klubem odstępującym zawiera Klauzulę odstępnego, na podstawie której, w przypadku zapłaty oznaczonej Kwoty odstępnego, Kontrakt ulega automatycznemu rozwiązaniu, zaś Klub odstępujący został powiadomiony pisemnie o skorzystaniu z tej klauzuli i kwota odstępnego została zapłacona;

- jeżeli okres obowiązywania dotychczasowego Kontraktu Zawodnika upłynie w ciągu 6 miesięcy;

- jeżeli Klub odstępujący zawrze z Klubem pozyskującym umowę transferu czasowego – na czas obowiązywania transferu czasowego.

Ponadto, w przypadku, gdy Zawodnik zmienia przynależność klubową na Klub pozyskujący na podstawie umowy transferu definitywnego, zawierającej prawo odkupu lub pierwokupu Zawodnika przez Klub odstępujący, pod warunkiem uwzględnienia Zawodnika jako strony takiej umowy, Zawodnik oraz Klub odstępujący uprawnieni są do zawarcia Kontraktu, którego skuteczność jest uzależniona od złożenia przez Klub odstępujący oświadczenia o realizacji prawa odkupu lub pierwokupu Zawodnika, a jego podpisanie musi nastąpić nie później niż w dniu wejścia w życie umowy transferowej.

Art. 5 reguluje „klauzulę odstępnego w kontrakcie”. Nie jest ona obowiązkowa, czyli oznacza to, że strony kontraktu mogą wprowadzić taką klauzulę, ale nie muszą. Jest to ich uprawnienie, a nie obowiązek.

Obowiązki stron kontraktu zostały zawarte w art. 6 Uchwały, a elementy niezbędne i dodatkowe kontraktu – w art. 7. Tutaj są nowinki. Między innymi w spisie elementów, które kontrakt powinien zawierać, a dotyczących zobowiązań zawodnika oprócz zobowiązania Zawodnika do przestrzegania zakazu udziału w zakładach bukmacherskich dotyczących jakichkolwiek rozgrywek piłkarskich powinno się po 1 stycznia 2024 roku umieszczać w kontrakcie zobowiązanie Zawodnika do udziału w szkoleniach, organizowanych przez PZPN lub organizatora rozgrywek, w szczególności dotyczących przeciwdziałaniu korupcji w sporcie oraz przepisów antydopingowych.

W art. 8 regulującym przedłużenie kontraktu, które jak wiadomo w sporcie piłki nożnej jest zawierane na czas oznaczony, mamy podstawy na jakich okres obowiązywania Kontraktu może zostać przedłużony. Może on zostać przedłużony na podstawie aneksu do Kontraktu, zawartego w formie pisemnej pod rygorem nieważności, spełniającego wymogi wynikające z tej Uchwały, ale może też zostać przedłużony poprzez spełnienie się warunku zastrzeżonego w treści Kontraktu (art. 8 ust. 2 Uchwały nr VI/90). Trzecia możliwość przedłużenia to przedłużenie poprzez realizację Opcji jednostronnego przedłużenia Kontraktu (art. 8 ust. 3 Uchwały nr VI/90).

Art. 9 to „stabilność kontraktowa”, o której niejednokrotnie pisaliśmy, czyli instrumenty, które przewiduje jednostronne rozwiązanie kontraktu tylko w wyjątkowych przypadkach, np. zwłoki klubu w wypłacie. One wszystkie wymienione są w tym przepisie, ale ja bym przyjrzał się jednemu. Otóż pozew, na podstawie art. 8 ust. 10 Uchwały może być złożony w szczególności przez Zawodnika, którego Klub zobowiązuje do treningów indywidualnych w sytuacji, gdy takie treningi nie są uzasadnione względami medycznymi lub obiektywnymi względami szkoleniowymi; w takim przypadku Klub zobowiązany jest przedstawić środki dowodowe uzasadniające potrzebę skierowania Zawodnika na treningi indywidualne. Przeciwdziałanie legendarnemu skądinąd już „Klubowi Kokosa”.

Pamiętajmy też przy okazji, że Uchwała Minimalne Wymagania zawsze musi być stosowana w korelacji z uchwałą w sprawie statusu zawodników, a taką nadal w prawie związkowym PZPN pozostaje uchwała nr VIII/124 z dnia 14 lipca 2015 roku z późn. zm., Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie statusu zawodników oraz zasad zmian przynależności klubowej.

Nie zmieniły się postanowienia, które w nowej uchwale są w art. 10 i 11 czyli odpowiednio „sankcje za nieuzasadnione naruszenie stabilności kontraktowej przez zawodnika” i „sankcje za nieuzasadnione naruszenie stabilności kontraktowej przez klub”. W przypadku sankcji za nieterminowe wykonywanie zobowiązań finansowych przez kluby skróceniu ulega termin, który zawodnik daje klubowi w wezwaniu. Termin ten od 1 stycznia 2024 roku będzie terminem minimalnie 10-dniowym, podczas gdy jeszcze obecnie jest to termin minimalnie 14-dniowy.

W art. 13 i 14 Uchwały znajdują się praktycznie niezmienione w swoim brzmieniu przepisy regulujące minimalne warunki dotyczące ciąży i macierzyństwa zawodniczek oraz te regulujące świadczenia dla zawodnika w czasie niezdolności do gry.

Ważną część Uchwały, nierzadko przez niektórych pomijaną i niedocenianą stanowią postanowienia dotyczące regulaminów wewnątrzklubowych. Tu zostały one uregulowane w art. 15. Zgodnie z art. 15 ust. 1, Klub może ustanowić wewnętrzne przepisy dyscyplinarne wraz z sankcjami dyscyplinarnymi za ich naruszenie. Uchwał w ust. 2 ustanawia katalog kar jakie klub jako organ dyscyplinarny I instancji może nałożyć na zawodnika. Są to: ostrzeżenie;  upomnienie; nagana; kara pieniężna do wysokości nieprzekraczającej trzykrotności wynagrodzenia indywidualnego Zawodnika  oraz kara odsunięcia Zawodnika od zajęć z pierwszym zespołem lub przesunięcia Zawodnika do zespołu rezerw na czas określony nie dłuższy niż 2 miesiące. Niezwykle ważny jest przepis ust. 3, zgodnie z którym, w przypadku nałożenia kary pieniężnej Klub nie ma prawa potrącić tej kary z wymagalnymi zobowiązaniami z tytułu wynagrodzenia Zawodnika przed uprawomocnieniem się wydanego wobec Zawodnika orzeczenia dyscyplinarnego. Często się zdarza że jest inaczej niż ten przepis stanowi.

Wreszcie zgodnie z art. 15 ust. 4, wewnątrzklubowe postępowanie dyscyplinarne jest przeprowadzane zgodnie z przepisami Regulaminu Dyscyplinarnego PZPN z zachowaniem prawa Zawodnika do obrony i zaskarżenia wydanego orzeczenia do właściwego organu dyscyplinarnego prowadzącego rozgrywki. Zawodnik ma prawo do skorzystania w toku postępowania dyscyplinarnego z pomocy pełnomocnika. Zgodnie z ust. 5, w związku z naruszeniem przez Zawodnika zobowiązań wobec Klubu, Klub może wnioskować do właściwego organu dyscyplinarnego prowadzącego rozgrywki o nałożenie na Zawodnika kar dyscyplinarnych wykraczających poza kary przewidziane w art. 15 ust. 2 Uchwały. No i ostatnia regulacji dotycząca regulaminu wewnątrzklubowego zawarta w ust. 6, która głosi iż każda zmiana takiego regulaminu wewnątrzklubowego wymaga przedstawienia na piśmie treści zmian Zawodnikom związanym Kontraktem z Klubem.

W art. 16 Uchwały zawarto postanowienia dotyczące Kontraktu U-18, a w art. 17 – postanowienia dotyczące nadzoru i kontroli nad zawieraniem kontraktów i właściwość organów PZPN w tych sprawach. Zgodnie z art. 17 ust. 1, kontrakt powinien być dostarczony przez Klub do organu prowadzącego rozrywki w terminie 7 (siedmiu) dni od daty jego zawarcia. Obowiązek powyższy dotyczy również wszelkich zmian w Kontrakcie. Procedurę dostarczania Kontraktów określają odrębne przepisy PZPN. Uprawniony do rozgrywek może być wyłącznie Zawodnik, którego Kontrakt został dostarczony przez Klub do organu prowadzącego rozgrywki. Zawodnik oraz Klub są uprawnieni do wglądu w Kontrakt, który został dostarczony do organu prowadzącego rozgrywki. Ponadto, zawodnik ma prawo złożenia do organu prowadzącego rozgrywki każdego dokumentu, który dotyczy jego Kontraktu w Klubie.

Prawo wglądu do Kontraktu przysługuje organowi prowadzącemu rozgrywki, organowi jurysdykcyjnemu, organowi rozstrzygającemu spór pomiędzy Klubem a Zawodnikiem oraz organowi licencyjnemu i dyscyplinarnemu. Wszelkie spory o prawa majątkowe lub o prawa niemajątkowe, mogące być przedmiotem ugody, wynikające z Kontraktu, w tym sprawy sporne dotyczące ważności, istnienia lub rozwiązania Kontraktu, strony poddają kompetencji Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN, chyba że przepisy prawa powszechnego stanowią inną właściwość sądową. I na koniec jeszcze zaproszenie do lektury kolejnych wpisów, bo o stabilności kontraktowej i kontraktach U-18 będziemy jeszcze pisać na łamach portalu prawosportowe.pl