Regulamin pracy Spikera

30 marca br. Zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej wydał Uchwałę nr III/59 w sprawie przyjęcia Regulaminu pracy Spikera zawodów piłki nożnej szczebla centralnego. Rozgrywki szczebla centralnego obejmują dla przypomnienia rozgrywki Ekstraklasy, prowadzone przez Spółkę Ekstraklasa S.A. oraz rozgrywki I i II ligi piłki nożnej, prowadzone przez PZPN.

Do tej pory PZPN publikował standardy zachowania spikerów w różnych dokumentach w postaci wytycznych. Teraz zostały one sformalizowane w formie Uchwały Zarządu związku. Cel Uchwały nr III/59 z 30 marca 2016 roku został określony w §1 i jest nim określenie zasad pracy spikera zawodów piłki nożnej szczebla centralnego. Ustanowiono kilka zasad ogólnych. Są to: zasada profesjonalizmu, zasada priorytetu bezpieczeństwa, zasada obiektywizmu i zasad szacunku. Zostały one uregulowane w §2 Uchwały.  Zasada profesjonalizmu stanowi, że spiker musi posiadać uprawnienia potwierdzone właściwym dokumentem oraz wykonywać swoje obowiązki z należytą starannością. Zasada priorytetu bezpieczeństwa stanowi, że spiker podczas wykonywania swoich obowiązków musi mieć na względzie przede wszystkim bezpieczeństwo uczestników imprezy. Zasada szacunku polega na obowiązku okazywania przez spikera szacunku wszystkim uczestnikom imprezy, w szczególności kibicom i przedstawicielom drużyny klubu gościa. Natomiast zasada obiektywizmu głosi, że spiker, w czasie trwania zawodów ma zachowywać bezstronność, nie wspierając którejkolwiek z drużyn. Wyjątkami od tej zasady są: celebracja zdobytej bramki, która polega na kulturalnej interakcji z kibicami następującej po zdobyciu bramki oraz w uzasadnionych przypadkach komunikaty podawane w czasie trwania zawodów, które mogą zawierać zwięzłą informację dotyczącą wyjątkowych okoliczności, pozostających w związku z rywalizacją sportową (np. jubileusz, sportowa akcja charytatywna, szczególne osiągnięcie sportowe zawodnika).

Uchwała określa również pozycję spikera w systemie bezpieczeństwa imprezy. Na mocy postanowień §3 ust.1: „w czasie trwania imprezy Spiker podlega Kierownikowi ds. bezpieczeństwa (lub innej osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo, wyznaczonej przez organizatora imprezy) i wykonuje jego polecenia”. To kierownik ds. bezpieczeństwa jako osoba, której podlega spiker, przekazuje spikerowi uwagi od podmiotów zaangażowanych w organizację imprezy, w szczególności od Policji, delegata meczowego PZPN oraz przedstawicieli organizatora imprezy.

W Uchwale mamy również określoną lokalizację stanowiska spikera. Wg przepisu §4 ust.1:  „w czasie trwania imprezy Spiker wykonuje swoje obowiązki w wyznaczonym miejscu, ustalonym w porozumieniu z Kierownikiem ds. bezpieczeństwa”. Spiker musi mieć nieprzerwaną łączność z kierownikiem ds. bezpieczeństwa, czyli możliwość nawiązania kontaktu i wymiany informacji. A odpowiedzialność za zapewnienie łączności spoczywa na organizatorze imprezy.

Spiker ma szereg obowiązków w związku z impreza, a zostały one określone w §5 Uchwały i należą do nich m.in. obowiązki przed rozpoczęciem imprezy, czyli przygotowanie stanowiska pracy, zapewniającego możliwość prawidłowego wykonywania obowiązków; wyposażenie się w komunikaty bezpieczeństwa, przygotowane zgodnie z zasadami określonymi w §6 Uchwały; sprawdzenie sprawności, w tym głośności i jakości, systemu nagłośnienia oraz wzięcie udziału w I części spotkania organizacyjnego z Delegatem Meczowym PZPN.

O roli spikera oraz roli delegata meczowego pisałem już na tym blogu, a teraz wracam do pozostałych obowiązków spikera.  Przed rozpoczęciem zawodów, spiker przedstawia kibicom informacje na temat zawodów, w szczególności składy obu drużyn. Spiker ma również obowiązek zgłosić kierownikowi ds. bezpieczeństwa wszelkie dostrzeżone nieprawidłowości, które mogą zakłócić jego pracę lub wpłynąć na przebieg imprezy.

Teraz słów kilka o komunikatach bezpieczeństwa. Regulacja w tej materii została zapisana w §6 Uchwały. I tak ma obowiązek posiadać komunikaty bezpieczeństwa w formie pisemnej, przygotowane przez Kierownika ds. bezpieczeństwa w porozumieniu z Policją i – a jakże - spikerem. Ich treść powinna uwzględniać specyfikę stadionu oraz konkretnej imprezy (meczu), w szczególności przyjęte rozwiązania infrastrukturalne oraz procedury działania w zakresie bezpieczeństwa (np. plan ewakuacji stadionu). Ponadto spiker powinien zdaniem autora dobrze znać infrastrukturę stadionu, poszczególne drogi ewakuacyjne, położenie sektora gości, stref buforowych, drogi dotarcia na parking, wreszcie położenie bram ewakuacyjnych, także tych wiodących na płytę boiska.

Uchwała określa katalog komunikatów bezpieczeństwa. Mają one obejmować wszelkie dające się przewidzieć zdarzenia niepożądane, w szczególności:

1) zbiorowe naruszenie porządku publicznego;

2) wznoszenie obraźliwych okrzyków, zachowania rasistowskie;

3) użycie środków pirotechnicznych, rzucanie przedmiotami;

4) wtargnięcie kibiców na boisko;

5) przerwanie lub zakończenie imprezy przed upływem regulaminowego czasu gry;

6) rozproszenie tłumu, panika;

7) konieczność ewakuacji (§6 ust.3).

Komunikaty bezpieczeństwa mogą być odczytywane lub odtwarzane, a odtwarzanie komunikatów nie zwalnia spikera z obowiązku posiadania komunikatów w formie pisemnej oraz niezwłocznej reakcji na nieprzewidziane zdarzenia. Wszak może przydarzyć się awaria komputera czy innego urządzenia służącego do ich odtwarzania. Wówczas spiker powinien takie komunikaty odczytywać, a żeby je odczytać, musi je po prostu posiadać. I to nie jest kwestia umiejętności spikera, które mogą go zwalniać od obowiązku posiadania komunikatów. Spiker może znaleźć się w sytuacji kryzysowej, w której nie ma czasu na zastanawianie się, a konieczna jest szybka reakcja.

Uchwała nr III/59 w sprawie przyjęcia Regulaminu pracy Spikera zawodów piłki nożnej szczebla centralnego określa też zakres interwencji spikera. W świetle przepisu §7 ust.1 Uchwały, „spiker jest obowiązany do podjęcia niezwłocznej interwencji w przypadku wystąpienia następujących zdarzeń niepożądanych:

1) rzucanie przedmiotami;

2) wtargnięcie kibiców na boisko;

3) użycie środków pirotechnicznych;

4) wznoszenie obraźliwych okrzyków;

5) zachowania rasistowskie,

- o ile Spiker dysponuje możliwością dostrzeżenia tych zdarzeń.”

Taka interwencja powinna obejmować apel o zaprzestanie podejmowania zabronionych zachowań. W przypadku, gdy określone zdarzenie występuje podczas danej imprezy po raz kolejny, spiker może zaniechać powtarzania apeli, jeżeli przemawiają za tym względy celowości. O tym oczywiście powinien zadecydować w porozumieniu ze spikerem, kierownik ds. bezpieczeństwa.

Poza interwencją, spiker ma uprawnienie do przekazywania komunikatów w czasie trwania zawodów. Te regulacje znajdują się w §8 Uchwały. I tak, w myśl §8 ust.1, podczas trwania zawodów (rozgrywania meczu), spiker podaje komunikaty, które dotyczą: zdobywanych bramek; napomnień i wykluczeń;  zmian zawodników; czasu doliczonego do regulaminowego czasu gry oraz liczby widzów.

Spiker jest uprawniony do celebracji zdobytej bramki, która polega na kulturalnej interakcji z kibicami następującej po zdobyciu bramki. To uprawnienie daje mu §8 ust.2 Uchwały. Może to polegać np. na komunikacie spikera: „bramkę zdobył w … minucie i tu podawane jest imię zawodnika, tak by kibice wypowiedzieli nazwisko strzelca”. Oprócz komunikatów, o których mowa powyżej, spiker może, w uzasadnionych przypadkach podawać w czasie trwania zawodów komunikaty, które mogą zawierać zwięzłą informację dotyczącą wyjątkowych okoliczności, pozostających w związku z rywalizacją sportową (np. jubileusz, sportowa akcja charytatywna, szczególne osiągnięcie sportowe zawodnika). Te dwie powyższe kwestie mogą stanowić wyjątki od Zasady Obiektywizmu, o której mowa była powyżej.

Poza powyższymi komunikatami, spiker jest uprawniony do podawania w czasie trwania zawodów wyłącznie komunikatów związanych z bezpieczeństwem. Inne komunikaty mogą być podawane tylko wówczas, gdy mają służyć celom bezpieczeństwa (np. odwrócenie uwagi kibiców od zachowań prowokacyjnych, neutralizacja obraźliwych okrzyków), np. w trakcie obraźliwych okrzyków, spiker podaje komunikat, że po zakończeniu meczu kibice będą mogli udać się do domów autobusami, które zostaną podstawione pod stadion, o ile oczywiście będą podstawione.

W przepisie §8 ust.5 mamy enumerowane treści, jakich nie mogą zawierać komunikaty spikera, a są to treści:

1) oceniające decyzje sędziów;

2) dyskryminujące;

3) prowokacyjne;

4) mające charakter agitacji politycznej lub światopoglądowej.

Obowiązki spikera związane z zawodami (meczem) to nie tylko wspomniane obowiązki przed meczem i w trakcie jego trwania, to także obowiązki spikera po zakończeniu zawodów. I tak zgodnie z treścią §9 Uchwały nr III/59, spiker ma obowiązek pozostać w wyznaczonym miejscu aż do momentu opuszczenia stadionu przez wszystkich widzów i może zakończyć pracę dopiero po uzyskaniu zgody Kierownika ds. bezpieczeństwa.

Kolejna kategoria obowiązków związanych z zakończeniem zawodów obejmuje informowanie przez spikera kibiców drużyny klubu gościa o planowanym czasie umożliwienia im opuszczenia stadionu, jeżeli Kierownik ds. bezpieczeństwa podjął decyzję o opóźnieniu ich wyjścia ze stadionu. Taki komunikat ma zostać ogłoszony na kilka minut przed zakończeniem regulaminowego czasu gry oraz niezwłocznie po zakończeniu zawodów. Jeżeli jest to możliwe, należy podjąć działania mające na celu urozmaicenie czasu oczekujących kibiców, w szczególności za pomocą dostępnych urządzeń audio-wideo. Co za tym idzie, w myśl klasycznego hasła „muzyka łagodzi obyczaje” mile widziane jest prezentowanie muzyki.

Jak już wspominałem w jednym ze swoich wpisów, muzyka prezentowana w chwilach oczekiwania kibiców gości na wyjście gości ze stadionu - ale także przed meczem czy w przerwie – powinną być tak zwaną muzyką „środka” i obejmować następujące gatunki: pop, pop-rock, delikatny rock czy delikatne rytmy taneczne, tak by trafiała do jak największego grona odbiorców. Odradzam muzykę alternatywną czy inne nurty, którymi interesują się małe rzesze odbiorców.

Na zakończenie o regulacjach § 10 Uchwały czyli udzielaniu przez spikera głosu innym osobom. Spiker może za uprzednią zgodą kierownika ds. bezpieczeństwa udzielać głosu za pośrednictwem systemu nagłośnienia innym osobom, w szczególności wodzirejowi wyznaczonemu przez organizatora imprezy. Tym niemniej, inne osoby nie mogą zabierać głosu za pośrednictwem systemu nagłośnienia w czasie trwania zawodów, z wyjątkiem celebracji zdobytej bramki prowadzonej przez wodzireja.  Przed udzieleniem głosu innej osobie za pośrednictwem systemu nagłośnienia, spiker ma obowiązek pouczyć ją o obowiązku przestrzegania zasad bezpieczeństwa, w szczególności o konieczności zachowania szacunku do kibiców i przedstawicieli drużyny klubu gościa. Spiker musi zapewnić sobie techniczną możliwość niezwłocznego przerwania wypowiedzi innej osoby w przypadku naruszenia zasad bezpieczeństwa. Wypowiedzi osób, którym spiker udziela głosu nie mogą zawierać treści: oceniających decyzje sędziów; dyskryminujących; prowokacyjnych czy mających charakter agitacji politycznej lub światopoglądowej.

Nieprzestrzeganie postanowień omawianej dziś Uchwały stanowi naruszenie dyscypliny związkowej. W takim przypadku spiker i inne osoby odpowiedzialne mogą ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną na podstawie przepisów Regulaminu Dyscyplinarnego Polskiego Związku Piłki Nożnej.

I choć uchwała dotyczy tylko rozgrywek szczebla centralnego, warto by zapoznali się z nią spikerzy rozgrywek niższych klas. Postanowienia uchwały, choć dla niższych klas nie mają mocy obowiazującej, to na pewno stosowane jako tzw. dobra praktyka podniosłyby standard pracy spikera i wpłynęły na podniesienie poziomu widowiska od strony jego otoczki około-sportowej.