Kontrakt U18 – główne zasady pierwszego profesjonalnego kontraktu polskiego młodzieżowca

Przez ostatnie lata obserwujemy rozkwit szkółek piłkarskich, akademii, czy rozmaitych klubów młodzieżowych nastawionych na rozwój młodych zawodników, nierzadko tworzonych przez wielkie klubowe marki nawet kilkaset kilometrów od ich głównej siedziby. Celem tych wszystkich podmiotów jest rozwój psychoruchowy u trenujących dzieci, nauczenie ich gry w piłkę i rozpalenie uczucia do futbolu. Jednocześnie, wiele z tych akademii ma nadzieje na wychowanie choćby jednego takiego Lewandowskiego, czy Milika.

Zanim jednak młodzieżowcy osiągną odpowiedni poziom sportowy pozwalający marzyć o karierze na poziomie międzynarodowym, nierzadko już w młodym wieku proponowane im są pierwsze profesjonalne kontrakty. Dzieje się tak z kilku powodów, ale przede wszystkim podyktowane jest to rozwojem rynku piłkarskiego i rosnącą wartością młodych piłkarzy, a także, nie ma co ukrywać, chęcią zarobienia na przyszłym transferze piłkarza przez jego klub macierzysty.

Rywalizacja o perspektywicznych zawodników zaczyna się już na bardzo wczesnym etapie. Najlepsze europejskie kluby starają się sięgać po nich jeszcze, gdy ci nie ukończyli szkoły podstawowej. O ile jeszcze kilka lat temu w Polsce było to nie do pomyślenia, o tyle dziś działy scoutingowe postrzegane są dużo poważniej w kontekście przyszłości samego klubu i jego rozwoju.

Powyższe powoduje konieczność świadomości rodziców młodych piłkarzy, o tym jak kształtują się zasady zawierania pierwszych profesjonalnych kontraktów z zawodnikami, którzy nie ukończyli jeszcze 18 roku życia. W szczególności w zakresie, w jakim przekładają się one na ważność i skuteczności takich umów.

Przepisy normujące kwestie zawierania kontraktów z młodzieżowcami

Spójrzmy na to zagadnienie z szerszej perspektywy. Przede wszystkim należy wskazać na ogólne ramy omawianego kontraktu, które normują przepisy Kodeksu Cywilnego (KC).

Zgodnie z postanowieniami Działu I, Rozdziału I art. 11 KC, pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności, czyli co do zasady w momencie ukończenia 18 roku życia, która nie została ubezwłasnowolniona częściowo. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego, którą ten może wyrazić także post factum. Jest to o tyle istotne dla klubu, pośredników, rodziców, czy też samych młodzieżowców, że w zasadzie wszystkie czynności prawne dokonywane na linii klub/pośrednik - zawodnik niepełnoletni, winny być dokonywane za pośrednictwem przedstawicieli ustawowych zawodnika lub za ich zgodą.

Bardziej szczegółowo kwestie kontraktów młodzieżowców normują przepisy PZPN, a konkretnie Uchwała nr III/54  z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej dot. minimalnych wymagań dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej.

Wskazuje się w niej minimalną granicę wieku umożliwiającą młodemu piłkarzowi zawarcie kontraktu profesjonalnego, a także minimalne wymagania tak, co do jego treści, jak i sposobu oraz formy jego zawarcia.

Na wstępie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. uchwały wszelkie postanowienia kontraktu sprzeczne z treścią uchwały lub z celami i zasadami uprawiania piłki nożnej są nieważne. Natomiast, jeżeli nieważnością dotknięta byłaby tylko część kontraktu, to jak najbardziej pozostaje on w mocy, ale tylko co do pozostałej jego części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością kontrakt nie zostałby zawarty. Ponadto, wyraźnie wskazano, iż wszelkie postanowienia kontraktu oraz regulaminu wewnątrzklubowego nie mogą być mniej korzystne niż przepisy wspomnianej uchwały.

Kto i na jak długo może zawrzeć z klubem Kontrakt U18?

Zgodnie z art. 13 ust. 1 uchwały omawiany kontrakt może być zawarty wyłącznie z osobą, która w momencie jego podpisania ukończyła lat 15, a nie ukończyła 18 roku życia i nie może wiązać stron na okres dłuższy niż trzy lata. Jednocześnie zastrzeżono, iż wszelkie postanowienia dotyczące dłuższego okresu obowiązywania tzw. Kontraktu U18 są nieważne. Mimo to, powyższe oznacza, że zawodnik, podpisując 3-letnią umowę w wieku 17 lat, (np. dzień przed swoimi osiemnastymi urodzinami), związany pozostaje kontraktem z klubem, niemal aż do ukończenia 21 roku życia. Osiągnięcie przez zawodnika pełnoletności nie wpływa w żaden sposób na ważność umowy.

Kontrakt U18 może być zawarty wyłącznie za zgodą przedstawicieli ustawowych lub innych opiekunów prawnych, których podpisy powinny znaleźć się na tymże kontrakcie, obok podpisu Zawodnika. Powyższa zgoda może zostać także wyrażona w formie odrębnego oświadczenia ww. osób z poświadczonymi notarialnie podpisami tych osób. W razie jej braku młody zawodnik, (który nie ukończył 18 roku życia), może wystąpić do właściwego sądu opiekuńczego o wydanie zezwolenia na podpisanie kontraktu.

Rygor jednego kontraktu

PZPN narzucił rygor jednego kontraktu, co oznacza, że jedyną umową regulującą stosunki prawne w zakresie uprawiania piłki nożnej zawieraną pomiędzy Klubem a Zawodnikiem niepełnoletnim może być wyłącznie Kontrakt U18. Oznacza to, że wszelkie inne umowy w tym zakresie są bezwzględnie nieważne. W tym miejscu należy wskazać, iż zasadniczo wszelkie umowy cywilnoprawne zawierane pomiędzy klubem, a zawodnikiem, który ukończył lat 13, z zachowaniem zasad, o których była mowa powyżej, powinny być traktowane jako ważne i wiążące dla stron. Inna sprawa, że możliwość powoływania się na takie umowy w kontaktach z PZPN byłoby już mocno wątpliwe.

Kiedy klub może złożyć pierwszą ofertę profesjonalnego kontraktu młodzieżowcowi?

Pierwsza oferta podpisania kontraktu profesjonalnego może zostać złożona juniorowi najwcześniej na 60 dni przed ukończeniem przez niego 15 roku życia. Co do zasady ofertę uznaje się za prawidłowo doręczoną w dniu jej przedstawienia zawodnikowi oraz jego przedstawicielom ustawowym za potwierdzeniem odbioru. Zawodnik jest zobowiązany pisemnie, pod rygorem nieważności ustosunkować się do złożonej oferty, (której minimalne wymagania określa art. 13 ust. 9 omawianej uchwały), w terminie 14 dni od jej otrzymania lub uznania przesyłki za doręczoną. W przypadku odmowy podpisania pierwszego kontraktu, zawodnik zachowuje status zawodnika amatora, ze wszystkimi wynikającymi stąd konsekwencjami prawnymi.

Pozostałe istotne wymagania przewidziane Uchwałą nr III/54 Zarządu PZPN

Zgodnie z postanowieniami Uchwały nr III/54  z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej dot. minimalnych wymagań dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej, kontrakt w szczególności winien określać wynagrodzenie, jakie zawodnik może otrzymać z tytułu kontraktu, przy czym przewidziana minimalna kwota z tego tytułu wynosi 500 zł miesięcznie brutto. Klub zobowiązany jest także do zapewnienia zawodnikowi miejsca zamieszkania w trakcie roku szkolnego, jeżeli ten objęty jest ustawowym obowiązkiem nauki, a jego miejsce stałego pobytu znajduje się ponad 25 km od siedziby klubu, w bliskim jej sąsiedztwie. Zapis taki również powinien znaleźć się w umowie. Nadto, strony zobowiązane są na mocy wspomnianej uchwały, pod rygorem nieważności, określić w kontrakcie co najmniej:

1) formułować prawa i obowiązki stron Kontraktu U18, ze szczególnym uwzględnieniem wieku zawodnika i terminu obowiązywania Kontraktu U18,

2) określać zasadnicze, miesięczne wynagrodzenie zawodnika przez cały okres obowiązywania Kontraktu U18, w wysokości nie mniejszej niż 500 zł miesięcznie brutto.

3) formułować obowiązek Klubu w zakresie zapewnienia zawodnikowi podlegającemu ustawowemu obowiązkowi nauki w okresie obowiązywania kontraktu, którego miejsce stałego pobytu (w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego) znajduje się ponad 25 km od siedziby klubu, miejsca zamieszkania w trakcie roku szkolnego, w bliskim jej sąsiedztwie.

4) zawierać podpisy zawodnika, jego przedstawicieli ustawowych oraz upełnomocnionych przedstawicieli klubu.

Jednocześnie Kontrakt U18 może określać zasady zwrotu kosztów podróży poniesionych przez zawodnika w związku z udziałem w meczach, a także zwrotu kosztów na wydatki na sprzęt piłkarski, np. korki, dresy, itp., ubezpieczenie i szkolenie. Nie są to jednak obowiązkowe punkty każdej takiej umowy.

Pamiętać należy, iż do Kontraktów U18 nie stosuje się przepisów o jednostronnym rozwiązaniu umowy. Wcześniejsze zakończenie obowiązywania kontraktu jest możliwe jedynie w skutek porozumienia stron, ewentualnie w drodze orzeczenia Izby ds. Rozwiązywania Sporów Sportowych PZPN.

Rejestracja i przekazanie kontraktu zawodnika do PZPN winna nastąpić w terminie 10 dni, w innym wypadku klub naraziłby się na sankcje dyscyplinarne ze strony Związku. Podobnie mogłyby się skończyć wszelkie próby rejestracji zawodnika na podstawie kontraktu o profesjonalne uprawianie piłki nożnej przed ukończeniem przez niego 15 roku życia.

Podsumowanie

Zawodnik, a także jego rodzic (opiekun prawny), zanim podpisze Kontrakt U18, winien dokładnie się nad tym zastanowić i precyzyjnie przeanalizować wszelkie jego postanowienia, przykładając szczególną uwagę do obowiązków klubu, okresu obowiązywania takiej umowy, wynagrodzenia oraz ewentualnych świadczeń dodatkowych. Dobrą praktyką jest też korzystanie ze wsparcia doświadczonego prawnika już na etapie negocjacji z klubem, co w efekcie może pomóc zapobiec problemom z wykonywaniem kontraktu w przyszłości. Po stronie klubu, czy pośrednika transakcyjnego również istnieje ryzyko zawarcia kontraktu, który nie będzie spełniał minimalnych wymagań stawianych przez PZPN, albo, że niektóre z postanowień takiej umowy będą wadliwe i niemożliwe do wyegzekwowania lub po prostu nieważne. Z tego też względu dla każdej z ww. stron rekomendowane jest ostrożne zbadanie każdego z zapisów kontraktu, tak, aby w głowie zawodnika była tylko piłka i chęć rozwoju, a w planach klubu, jego jak najlepsze wyeksponowanie na tle pierwszej drużyny.