09.02.2015
Miniony tydzień, którego jednym z głównych tematów była walka związana z Konwencją Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej przyniósł równocześnie z nią debaty, których treść oscyluje wokół zagadnień dotyczących płci. Odcinając się jednak od całej konwencyjnej otoczki, w dzisiejszym blogu chciałabym zwrócić Państwa uwagę na kwestie płci, ale w sporcie.
Zasada organizowania współzawodnictwa sportowego osobno dla każdej płci jest jedną z reguł formujących sportową rywalizację. Z osobnym rozgrywaniem zawodów przez mężczyzn i kobiety wiążą się także niekiedy odmienne regulaminy rozgrywania zawodów. Obecnie kobiety uczestniczą już w rywalizacji sportowej w prawie wszystkich dyscyplinach, choć dostęp do niektórych z nich uzyskały dopiero w XXI wieku.
Naturalną konsekwencją udziału kobiet w profesjonalnym sporcie okazał się problem identyfikacji płci. Jeżeli chodzi o rywalizację mężczyzn, kiedy jeden osiąga lepsze wyniki od drugiego traktowane jest to z reguły w kategoriach ,,piękna sportu” lub jest weryfikowane pod kątem stosowania dopingu. W sytuacji, kiedy kobieta osiąga zdecydowanie wyższe wyniki sportowe od innych zawodniczek, to bardzo często pojawiają się podejrzenia nie tylko o użycie środków dopingujących, ale także o możliwość manipulowania płcią owej zawodniczki. W praktyce pojawia się więc problem związany z kryterium płci uprawniającym do brania udziału we współzawodnictwie kobiet lub mężczyzn.
Na zagadnienia te zwrócono uwagę już w latach sześćdziesiątych XX w. Wtedy to pojawiły się pierwsze przepisy dotyczące identyfikacji płci zawodniczek oraz tzw. paszporty płci kobiecej wydawane na podstawie dokonanego badania ginekologicznego, a następnie na podstawie wymazów ze śluzówki jamy ustnej. Ten ostatni rodzaj testu, bardzo kontrowersyjny, był powodem niesłusznych dyskwalifikacji wielu zawodniczek, a kilka do dziś nie zostało zrehabilitowanych.
Jeżeli chodzi o sytuacje związane ze zmianą płci, to na te zagadnienia wskazują m.in. dokumenty: Explanatory note to the recommendation on sex reassignment and sports, Statement of the Stockholm consensus on sex reassignment in sports. Zgodnie z ich treścią, osoby, które zmieniły płeć po okresie dojrzewania, z męskiej na kobiecą lub odwrotnie, mogą brać udział w zawodach w dyscyplinach kobiecych bądź męskich jednak pod określonymi warunkami: konieczne jest całkowite, chirurgiczne usunięcie zarówno gonad, jak i zewnętrznych narządów płciowych; zmiana płci musi zostać uznana i zatwierdzona przez uprawnione do tego władze państwowe; terapia hormonalna zastosowana po zmianie płci powinna być stosowana przed odpowiedni czas, aby zminimalizować korzyści w zawodach sportowych, które są zależne od płci (według opinii ekspertów udział w zawodach od usunięcia gonad może nastąpić nie wcześniej niż po 2 latach). Istotne są zatem wyniki badań lekarskich zaświadczające, że zawodnik utracił całkowicie męskie cechy, które pozwalają uzyskać naturalną przewagę nad kobietami. W przypadku, gdy zaistnieją podejrzenia, co do prawidłowości udziału sportowca w odpowiednim ze względu na płeć współzawodnictwie, wówczas delegat właściwej organizacji sportowej ma prawo do podjęcia działań w celu określenia płci konkurenta sportowca. 17 maja 2004 r. MKOI ustanowił regulacje, które stanowią, że osoby, które poddały się zmianie płci – z męskiej na kobiecą – przed rozpoczęciem okresu biologicznego dojrzewania powinny być traktowane jako dziewczyny lub kobiety. Nadal jednak są dyskutowane pojawiające się kontrowersje związane np. z określeniem właściwego, maksymalnego poziomu testosteronu dla danej płci. Nadal występuje problem w postaci braku jednoznacznego stanowiska, które stanowiłoby bezsporny punkt odniesienia.
Decyzja, czy dana zawodniczka zostanie dopuszczona do startu powinna być uprzednio podparta bardzo precyzyjną, indywidualną analizą i badaniami ekspertów. Ponadto, nie powinna zostać podważona w trakcie trwania zawodów, podczas których mogą pojawić się podejrzenia, co do wyników sportowych odbiegających znacznie od norm. W tym zakresie muszą istnieć szczegółowe regulacje, podobnie jak w przypadku zagadnień związanych z dopingiem. Historia sportu pokazała nieraz, że niewłaściwe decyzje rzutują na całą karierę sportowca. Do tego dochodzą jeszcze kwestie związane np. z kontraktami sponsorskimi czy wypłatą świadczeń stypendialnych. Niewłaściwa decyzja może wobec tego skutkować nie tylko konsekwencjami w sferze materialnej, ale także narazić zawodnika na publiczne upokorzenie i drwiny. Temat ten na pewno jest bardzo szeroki, a przedstawione informacje stanowią tylko ułamek dłuższej dyskusji.
AUTOR
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego.
13.11.2024
31.10.2024
10.09.2024
29.08.2024
27.08.2024
Portal prawosportowe.pl powstał w 2012 roku i od tego czasu dostarcza czytelnikom wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa sportowego. Odbiorcami naszych treści są sportowcy amatorzy i profesjonalni, trenerzy, sędziowe, menedżerowie, agenci, działacze organizacji sportowych, sponsorzy. Jesteśmy po to, by pomagać i edukować w sporcie.
Portal od samego początku jest wspierany przez Kancelarię Prawa Sportowego i Gospodarczego DAUERMAN
Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Ogólnego rozporządzenia Parlamentu i Rady Unii Europejskiej o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. informujemy, iż:
PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
ul. Powstańców Śląskich 9
53-332 Wrocław
tel. +48 693 672 258
e-mail: bok@prawosportowe.pl
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w Twojej działalności sportowej, napisz do nas korzystając z poniższego formularza.
Pamiętaj – odległość nie stanowi problemu. Działamy całkowicie on-line.
Przedstaw nam swój problem, a my dokonamy wstępnej bezpłatnej analizy prawnej. Następnie przedstawimy, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić oraz zaproponujemy zasady współpracy. Oczywiście za wszelkie usługi otrzymasz fakturę VAT.
Polityka prywatności PrawoSportowe.pl Sp. z o.o.
