Organizacja rozgrywek piłkarskiej Ekstraklasy

Rozgrywki PKO Bank Polski Ekstraklasy sezonu 2024/2025 rozpoczęte. Za nami już dwie kolejki rozgrywek. Jagiellonia Białystok – broniąca tytułu Mistrza Polski i Legia Warszawa to drużyny, które zdobyły dotychczas komplet punktów. O kolejności w tabeli przyjdzie jeszcze czas pisać, czyli o tym kto lepszy przy równej liczbie punktów albo czy liczą się mecze bezpośrednie czy różnica bramek, by rozstrzygnąć o kolejności. Na to jeszcze mamy czas. Dzisiaj omawiając Regulamin Rozgrywek Piłkarskich o Mistrzostwo Ekstraklasy sięgniemy do przepisów rzadziej prezentowanych lub komentowanych.

W sezonie 2024/2025 rozgrywki toczą się na podstawie regulaminu przyjętego w maju tego roku Uchwałą nr V/68 z dnia 20 maja 2024 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej w sprawie zatwierdzenia Regulaminu Rozgrywek Piłkarskich o Mistrzostwo Ekstraklasy na sezon 2024/2025 i następne (dalej: Uchwała).

Dzisiaj przedstawiamy zasady uprawnień zawodników, które zostały uregulowane w art. 9 Uchwały.

W świetle art. 9.1. Uchwały: „Każdy Klub jest w pełni odpowiedzialny za uprawnienie swoich zawodników do gry oraz za ewidencję żółtych i czerwonych kartek. Zawodnicy biorący udział w Rozgrywkach Ekstraklasy, muszą być uprawnieni przez Departament Logistyki Rozgrywek Ekstraklasy S.A. z zachowaniem wymogów określonych w obowiązujących przepisach PZPN i Ekstraklasy S.A.”.

Rozwinięcie znajdujemy w art. 9.2. Uchwały: „Aby móc wziąć udział w Rozgrywkach Ekstraklasy, zawodnicy muszą być uprawnieni przez Ekstraklasę S.A. w wymaganych terminach i muszą spełniać wszystkie warunki zawarte w odpowiednich przepisach. Tylko zawodnicy uprawnieni do Rozgrywek Ekstraklasy mogą odbyć ciążące na nich kary dyscyplinarne. Klub ponosi wszelkie konsekwencje regulaminowe za wystawienie zawodnika, który nie znajduje się na liście A i B albo nieuprawnionego do wystąpienia z innych powodów”.

Kto może być uprawniony? Kto może grać? Ilu cudzoziemców może wystąpić w meczu? Czy trzeba wystawiać młodzieżowca? Odpowiemy krótko, w świetle art. 9.3. i 9.4. Uchwały. W sezonie 2024/2025 i następnych do każdego klubu może być potwierdzonych i uprawnionych i występować w meczu mistrzowskim dowolna liczba zawodników – cudzoziemców. Natomiast kwestię obowiązku i zasad udziału zawodników młodzieżowych w rozgrywkach reguluje odrębna uchwała Zarządu PZPN.

Każdy Klub jest odpowiedzialny za prawidłowe sporządzenie wniosku w Extranecie o uprawnienie zawodników na listy A i B do Ekstraklasy S.A. Decyzje o uprawnieniu zawodników podejmuje Departament Logistyki Rozgrywek Ekstraklasy S.A., w przypadkach spornych po zasięgnięciu opinii Komisji Ligi Ekstraklasy S.A.

Każdy Klub może mieć nie więcej niż 25 zawodników na liście A w trakcie trwania danego sezonu Rozgrywek Ekstraklasy. Jako minimum, miejsca 18-22 na liście A (pięć miejsc), są zarezerwowane wyłącznie dla zawodników szkolonych w federacji, zaś miejsca 23-25 na liście A (trzy miejsca) są zarezerwowane wyłącznie dla zawodników szkolonych w Klubie. Na miejscach 1-17 mogą być zgłaszani dowolni zawodnicy (art. 9.7. Uchwały). A zatem te miejsca 1-17 mogą być nawet całkowicie przeznaczone dla zawodników-cudzoziemców spoza Unii Europejskiej.

Definicję zawodnika szkolonego w Klubie znajdujemy w art. 9.8. Uchwały: „W zakresie dotyczącym listy A zawodnik szkolony w Klubie oznacza zawodnika, który – bez względu na swoją narodowość lub wiek – jest zarejestrowany w obecnym Klubie przez okres, z przerwami lub nie, trzech pełnych sezonów (tj. okres począwszy od pierwszego oficjalnego meczu odpowiednich krajowych rozgrywek) lub przez 36 miesięcy pomiędzy 15 rokiem życia (lub rozpoczęciem sezonu podczas którego zawodnik kończy 15 rok życia) i 21 rokiem życia (lub końcem sezonu podczas którego zawodnik kończy 21 rok życia).”

Natomiast definicję zawodnika szkolonego w Federacji znajdujemy w art. 9.9.: „W zakresie dotyczącym listy A zawodnik szkolony w Klubie należącym do federacji oznacza zawodnika, który posiada obywatelstwo polskie lub który – bez względu na swoją narodowość lub wiek – jest zarejestrowany w Klubie lub innym klubie należącym do tej samej federacji co klub obecny przez okres, z przerwami lub nie trzech pełnych sezonów lub przez 36 miesięcy pomiędzy 15 rokiem życia (lub rozpoczęciem sezonu podczas którego zawodnik kończy 15 rok życia) i 21 rokiem życia (lub końcem sezonu podczas którego zawodnik kończy 21 rok życia).”

Jak widać oba przepisy nie zamykają tych kategorii tylko na graczy posiadających polskie obywatelstwo. Nie ma znaczenia narodowość, a lata szkolenia w jednym klubie lub klubach jednej federacji. Inaczej jest w przypadku młodzieżowca, to tak na marginesie.

Z kolei, w sezonie 2024/2025 na liście B będą mogli być umieszczani zawodnicy urodzeni 1 stycznia 2003 roku i później posiadający polskie obywatelstwo lub szkoleni w Klubie. Liczba zawodników zgłaszanych na liście B jest nieograniczona, z uwzględnieniem postanowień art. 9.11. W następnych sezonach przepis ten stosuje się odpowiednio, tj. w sezonie 2025/2026 datę ustala się na 1 stycznia 2004 itd.(art. 9.10.). Zgodnie z art. 9.11. Uchwały: „W sezonie 2024/2025 na liście B na miejscach 1-5 będą mogli być umieszczani zawodnicy urodzeni 1 stycznia 2003 roku i później, którzy nie posiadają polskiego obywatelstwa i nie byli szkoleni w Klubie. W następnych sezonach przepis ten stosuje się odpowiednio, tj. w sezonie 2025/2026 datę ustala się na 1 stycznia 2004 itd..”

Nieco inne są zasady liczenia okresu szkolenia zawodników z listy B niż z listy A. W art. 9.12. czytamy, że w zakresie dotyczącym listy B zawodnik szkolony w Klubie oznacza zawodnika, który – bez względu na swoją narodowość lub wiek – jest zarejestrowany w obecnym Klubie przez okres, z przerwami lub nie, dwóch pełnych sezonów (tj. okres począwszy od pierwszego oficjalnego meczu odpowiednich krajowych rozgrywek) lub przez 24 miesiące pomiędzy 15 rokiem życia (lub rozpoczęciem sezonu podczas którego zawodnik kończy 15 rok życia) i 21 rokiem życia (lub końcem sezonu podczas którego zawodnik kończy 21 rok życia).

W art. 9.13. Uchwały znajduje się wyjątek od powyższego przepisu. W myśl tego wyjątku, wypożyczenie zawodnika do innego Klubu przerywa okres rejestracji w macierzystym Klubie i nie zalicza się do wymaganego okresu niezbędnego do uznania zawodnika za szkolonego w klubie, jednakże w przypadku wypożyczenia zawodnika do innego polskiego klubu zalicza się do okresu niezbędnego do uznania zawodnika za szkolonego w klubie należącym do tej samej federacji.

Co zrobić kiedy zapełnimy już listę A, a któryś z zawodników „wypadnie”. W sukurs idzie art. 9.14. Zgodnie z nim, ustala się, następujące możliwości uprawnienia zawodników na listę A do Rozgrywek Ekstraklasy w sytuacji, gdy po zakończeniu letniego lub zimowego okresu transferowego na liście A zgłoszonych jest już komplet 25 zawodników:

- w przypadku przewlekłej (tj. uniemożliwiającej grę co najmniej do rozpoczęcia kolejnego okresu transferowego) kontuzji zawodnika z listy A i uprawnienia – na ten okres – może być uprawniony zawodnik transferowany do Klubu (dot. okresu transferowego), zawodnik nie związany kontraktem (dot. okresu transferowego oraz okresów określonych w przepisach PZPN) lub zawodnik z rezerw (w każdym momencie, o ile był zawodnikiem Klubu przed rozpoczęciem ostatniego okna transferowego lub był uprawniony do gry w Klubie w czasie ostatniego okna transferowego dla zawodników występujących w klubach Ekstraklasy). W takiej sytuacji zawodnik kontuzjowany traci uprawnienie do gry do czasu rozpoczęcia kolejnego okresu transferowego;

- w przypadku rozwiązania kontraktu z zawodnikiem, który został zgłoszony na liście A po zakończeniu okresu przewidzianego na dokonywanie transferów - może być uprawniony zawodnik, który był zawodnikiem danego klubu w trakcie okresu na dokonywanie transferów i nie jest zgłoszony do Rozgrywek Ekstraklasy pod warunkiem, że spełnia wymogi przewidziane dla zawodnika, z którym rozwiązano kontrakt (odpowiednio – zawodnik bez ograniczeń, zawodnik szkolony w federacji, zawodnik szkolony w Klubie). Uprawnienie takiego zawodnika, zastępującego na liście A zawodnika, z którym rozwiązano kontrakt, odbywa się na zasadach ogólnych. W takiej sytuacji zawodnik, z którym rozwiązano kontrakt i skreślono z listy A, traci uprawnienie do gry w Klubie.

Ponadto, zgodnie z art. 9.15.: „Zezwala się na przeniesienie zawodnika z listy A na listę B w trakcie sezonu, jeżeli w trakcie trwania sezonu zawodnik nabył uprawnienia, umożliwiające wpisanie go na listę B”. Wyjątek dotyczący bramkarzy znajdujemy z kolei w 9.16. Zgodnie z nim, niezależnie od powyższego, jeśli Klub posiada jednego niezdolnego do gry z powodu kontuzji lub choroby bramkarza zgłoszonego do rozgrywek, może tymczasowo zamienić bramkarza na dotychczas nie uprawnionego w każdym momencie sezonu, uzupełniając w ten sposób listę A. Jeśli wymieniany bramkarz był zawodnikiem szkolonym w federacji, nowy bramkarz nie musi być szkolony w federacji. Klub musi dostarczyć do Ekstraklasy S.A. zaświadczenie medyczne o kontuzji lub chorobie. Gdy kontuzjowany lub chory bramkarz stanie się z powrotem zdolny do gry może z powrotem zająć swoje miejsce na liście A na miejscu swojego zastępcy.

I na koniec, jeszcze kilka przepisów o charakterze ogólnym zawartych w art. 9. Po pierwsze, szczegółowe techniczne zasady uprawnień do Rozgrywek Ekstraklasy określa odrębna uchwała Zarządu PZPN. Po drugie, zawodnik nie może brać udziału w grach w okresie zawieszenia czy dyskwalifikacji. Po trzecie, zawodnicy biorący udział w Rozgrywkach Ekstraklasy muszą być zbadani przez lekarza, celem stwierdzenia ich zdolności do gry. I wreszcie po czwarte, kary dyscyplinarne finansowe z tytułu żółtych kartek są potrącane z urzędu przez Ekstraklasę S.A. w ustalony odrębnie sposób ze środków przysługujących Klubom.